زیست فناوری

دکتر مصطفی قانعی در این همایشبا اشاره به ساختار این ستاد در معاونت علمی، افزود: سند این ستاد، به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده و سند راهبردی دیگر این ستاد در نقشه جامع علمی کشور مراحل بازنگری را طی می‌کند.

وی توسعه فناوری‌های مربوط به زیست‌فناوری را از ماموریت‌های این ستاد عنوان کرد و ادامه داد: در اختیار گرفتن سه درصد بازارهای جهانی زیست‌فناوری از جمله اهداف تعیین شده در این ستاد است،‌ به طوری که دو درصد سهم ایران و یک درصد سهم بازار خارجی باید باشد، اما این در حالی است که ما تنها نیم درصد این بازار را در اختیار داریم که این عدد نشان می‌دهد فاصله زیادی تا تحقق این هدف داریم.

قانعی تنظیم‌گری و تسهیل‌گری و هماهنگی را از جمله رویکردهای ستاد زیست‌فناوری عنوان کرد و یادآور شد: در نهایت ما باید اقتصاد و سلامت را در این حوزه محقق کنیم، ولی اگر بخواهیم به صورت مقطعی دنبال اقتصاد باشیم، به بخش کشاورزی آسیب می‌رسد.

وی با اشاره به باقی مانده سموم در مواد غذایی و ایجاد مسمومیت‌های غذایی در افراد، اظهارکرد: برای کاهش این امر علاوه بر اقداماتی که در دولت باید انجام گیرد، باید موسسات خیریه و بخش خصوصی را به یاری بطلبیم،‌ چرا که تحقیقات ما نشان می‌دهد 50 درصد سرطان‌ها با اتخاذ روش‌هایی چون قطع سیگار، تغذیه مناسب و تحرک قابل پیشگیری است.

رئیس ستاد توسعه زیست‌فناوری با تاکید بر ضرورت توجه به تولید غذای سالم در کشور ادامه داد: عدم توجه به این امر موجب شده است که قانون‌های مصوب در مجلس مشکلی را حل نکند و تست‌های ما بر روی انواع محصولات کشاورزی نشان از وجود باقی مانده سموم در این محصولات دارد.

دکتر مصطفی قانعی عدم نظارت وزارت بهداشت بر روی محصولات فله ای را عدم بسته بندی این محصولات عنوان کرد و افزود:بخش خصوصی باید عهده دار این موضوع مهم باشد.

وی استفاده از تغذیه تلفیقی در مزارع و استفاده از زیست‌مهارگرها به جای سموم شیمیایی را از جمله راهکارهای تولید غذای سالم عنوان کرد وگفت: همه این روش‌ها به دلیل عدم توسعه محصولات نیز با مشکلاتی مواجه هستند، ضمن آنکه کشش بازار نسبت به محصولات برتر غذایی وجود ندارد و این امر موجب شده تا فناوری‌های این حوزه توسعه نیابد.

قانعی همچنین به مکانیزم قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی از سوی دولت اشاره کرد و گفت: این قیمت‌گذاری بدون رتبه‌بندی محصولات کشاورزی بوده است و این در حالی است که اگر رتبه‌بندی‌ها بر اساس کیفیت محصولات کشاورزی صورت گیرد، کشاورزان را تشویق به تولید مواد غذایی سالم می‌کند.  

وی با اشاره به اینکه مردم برای سلامتی شان اهمیت زیادی را قایل هستند افزود: اگر ما بتوانیم کیفیت و سلامتی این محصولات را تضمین کنیم و در تبلیغات درست عمل کنیم قطعا با اقبال خوب مردم مواجه خواهیم شد.

رئیس ستاد زیست‌فناوری از ارائه طرحی در خصوص تغذیه تلفیقی و رتبه‌بندی محصولات به کمیسیون علمی و فناوری دولت خبر داد و اظهارکرد: در صورت تصویب رتبه‌بندی محصولات در قیمت‌گذاری می‌توانیم گام موثری در تولید محصولات سالم برداریم، ولی این امر کار سختی است.ش

وی با اشاره به اقدامات ستاد زیست‌فناوری در جهت تشویق فعالان به تولید محصولات غذایی سالم اضافه کرد: اقدامات انجام شده علاوه بر ایجاد کشش بازار برای محصولات سالم، موجب ایجاد اشتغال برای فارغ‌التحصیلان رشته‌های مرتبط با زیست‌فناوری می‌شود.

به گفته وی، در حال حاضر 15 هزار فارغ‌التحصیل در حوزه زیست‌فناوری در کشور وجود دارد که نیاز به زمینه‌سازی برای اشتغال دارند.

دکتر ملبوبی در افتتاح شبکه ی محصولات سالم هدف از ایجاد این شبکه را تولید و توزیع محصولات کشاورزی و غذایی گواهی‌شده عنوان کرد و افزود: مساله اصلی در این زمینه در اختیار قرار دادن منابع و نهاده‌های ناسالم به کشاورزان و در نهایت تولید محصولات ناسالم و عرضه آن به مصرف کننده است.

وی با بیان اینکه این امر موجب به خطر افتادن سلامت جامعه می‌شود، اظهارکرد: این امر یک زنجیره ضد ارزش را در کشور ایجاد می‌کند و در نهایت موجب می‌شود که به جای ایجاد یک جامعه پیشگیرانه تبدیل به یک جامعه درمانگر شده‌ایم.

ملبوبی با انتقاد نسبت به عدم کنترل بر کیفیت محصولات غذایی، یادآور شد: در حال حاضر، میزان تولید محصولات غذایی کشور از 14 میلیون تن به 10 میلیون تن کاهش یافته است و برای تولید محصولات غذایی، سالم بودن غذا را فراموش کرده‌ایم.

رئیس کارگروه کشاورزی ستاد توسعه فناوری رونق‌بخشی به کسب و کارهای دانش بنیان را از وظایف معاونت علمی عنوان کرد و گفت: بر این اساس اقدام به راه اندازی شبکه‌ای برای معرفی محصولات سالم کرده‌ایم. این شبکه کاملا مستقل از دولت و به صورت خصوصی فعالیت می‌کند.

وی با اشاره به دلایل راه‌اندازی این شبکه به اجرای یک طرح تحقیقاتی در سال 93 اشاره کرد و گفت: در سال 1393 از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و با همکاری وزارت جهاد کشاورزی طرحی با عنوان PMS بهمنظوربررسیوجودسمومدرمحصولاتپرمصرفکشاورزیاجراییشد.

وی اضافه کرد: در این طرح، در 10 قطب کشوری روی 5 هزار و 760 نمونه از 4 محصول خیار، گوجه‌فرنگی،‌ سیب درختی و برنج از نظر آفت‌کش و باقی مانده سموم و 1800 نمونه از سه محصول سیب‌زمینی،‌ پیاز و کاهو از نظر باقی مانده کودهای شیمیایی شامل نیترات و فلزات سنگین مورد بررسی قرار گرفتند.

به گفته وی نتایج این تحقیقات نشان داد،‌ 10 درصد از نمونه‌های مورد آزمایش از نظر باقی مانده سموم کشاورزی بالاتر از حد مجاز شناسایی شده‌اند و همچنین از نمونه‌های مورد ارزیابی در این محصولات کمترین عدم انطباق با استانداردهای لازم در برنج با 2 درصد و بیشترین در سیب درختی با 10 درصد دیده شده است.

وی با تاکید بر اینکه نتایج این تحقیقات نشان می دهد که ادامه این روند موجب افزایش هزینه‌های سلامت در کشور می‌شود، خاطرنشان کرد: در حال حاضر سالانه 8500 میلیارد تومان صرف هزینه درمان و 3000 میلیارد تومان صرف خرید کودهای شیمیایی می‌شود که این اعداد نشان می‌دهد که 4.5 درصدازمنابعمالیکشورکهبالغ بر 12 هزار میلیارد تومان می‌شود، در زنجیره ضد ارزش مصرف می‌شود.

ملبوبی با اشاره به نقش زیست‌فناوری در تامین سلامت مردم، خاطرنشان کرد: این فناوری در حوزه‌های تولید بذور پیشرفته، زیست‌مهارگرها، کودهای زیستی، تولید نهال و نشاهای عاری از بیماری،‌ واکسن‌های دام و آبزیان، مکمل‌های خوراک و دام و کیت‌های تشخیصی می‌تواند در جهت ارتقای سلامت کشور مورد استفاده قرار گیرد.

رئیس کارگروه کشاورزی ستاد زیست‌فناوری با اشاره به ضرورت ایجاد شبکه محصول سالم با تاکید بر اینکه این شبکه پشتوانه قانونی دارد، توضیح داد: در ماده 29 قانون افزایش بهره‌وری تاکید شده که به منظور کنترل کیفی، بازرسی و صدور گواهی کیفیت محصولات کشاورزی، دولت مکلف است ضمن تعریف استانداردها و معیارهای فرآیند تولید، فرآوری، نگهداری و بازاررسانی و کاهش ضایعات محصولات کشاورزی با استفاده از امکانات بخش‌های غیر دولتی اقدامات لازم را به عمل آورد.

دکتر شایسته در ادامه ی همایش شبکه ی محصولات سالم چشم انداز این شبکه را فراگیر شدن تولید و مصرف محصولات سالم در سطح ملی و سپس منطقه ای دانست. ایشان هم چنین افزودند باید جهانی فکر کرد و منطقه ای عمل نمود تا بتوان به موفقیت دست یافت.