زیست فناوری، سلامت و فناوری های پزشکی

رویداد «کاشتن برای آینده» با محوریت آشنایی فناوران و پژوهشگران با فناوری‌های آینده در این رویداد دکتر محمدحسین متالهی دبیر ستاد توسعه زیست فناوری در ارتباط با «بازی در انقلاب زیستی» سخنرانی کردند.

ایشان با اشاره به نقش انقلاب نرم افزاری که هم اکنون دستاورد‌های آن دنیا اطراف ما را احاطه کرده است نقطه شروع این عصر جدید را از بیش از ۵۰ سال پیش و همزمان با توانمندی انسان در کنترل الکترون روی چیپ‌های سیلیکونی دانستند. همچنین با بیان این مطلب که انسان از سیلیکون ساخته نشده است و سیلیکون در خیلی از ابعاد جدی انسان نقش مستقیمی ندارد، اهمیت بررسی موضوع روابط بین دنیای زیستی و دنیای فناورانه را برجسته‌تر ساختند.

در ادامه ایشان به تعریف نظریه وایتالیز پرداختند و اشاره کردند که وایتالیز به تفاوت دنیای موجودات زنده و دنیای فیزیک و موجودات غیر زنده تاکید می‌کند و این دو موضوع را دارای مرزبندی کاملا جداگانه می‌داند. همچنین بیان داشتند که اگرچه این نظریه با تولید شیمیایی ماده «اوره» در آزمایشگاه ضربه سنگینی خورد اما به دلیل ریشه‌های قوی و قدیمی که داشت نقض نشد و ریشه‌های آن هم اکنون نیز در زندگی همراه ما هستند.

دکتر متالهی با این مقدمه به بیان این موضوع پرداختند که اگر یک مهندس هیچ گاه نمی‌تواند به موجود زنده به دید یک فناوری نگاه کند پس ارتباط بین فناوری و زیست‌شناسی کجا و چگونه شکل گرفته است؟ که پاسخ به این سوال راه ورود به مبحث مهم "مهندسی زیستی" را هموار می سازد.

ایشان پاسخ این سوال را در بررسی تاریخچه بین علوم مهندسی و زیست‌شناسی دانستند و عنوان کردند که اولین تقابل بین دنیای فناوری و زیست‌شناسی زمانی شکل گرفت که مهندسان برای طراحی چسب کفش‌های کتونی از طبیعت ایده برداری کردند. در ادامه نیز ایشان انقلاب سبز را مطرح کردند که در خلال آن افزایش تولید محصولات کشاورزی با استفاده از فناوری، به خوبی رابطه بین زیست‌شناسی و علوم مهندسی را استحکام بخشید و در نهایت با دستیابی انسان به تکنولوژی تولید انسولین در باکتری این مسئله نمود بارزتر و بیشتری در جهان پیدا کرد.

دکتر متالهی عنوان کردند تمام این پیشرفت‌ها که تا آن زمان تنها در ادبیات رشته زیست‌شناسی شکل گرفته بود در سال ۲۰۰۰ در رشته مهندسی نیز شروع به شکل گیری کرد و بلاخره در این سال بود که مهندسان کشف کردند می‌توانند به موجود زنده نگاه فناورانه و مهندسانه داشته باشند. ایشان عمیق‌تر شدن رابطه بین فناوری و زیست‌شناسی را در تشابه عملکرد DNA سلولی و هارد کامپوتر دانستند و بیان کردند همانطور که DNA در سلول محتوای کامل و یکسانی دارد که می‌توان عملکرد‌های متفاوتی را از آن گرفت، هارد نیز دقیقا به همین شکل در کامپیوتر ایفای نقش می‌کند و این مسئله تشابه بین دنیای زیستی و دنیای فناورانه را به وضوح آشکار می‌سازد.

در ادامه سخنرانی نیز بیان کردند که هم اکنون ما در دنیای بیوتکنولوژی دچار یک توسعه مفهومی هستیم و این میدان با وجود این که گذشته خود را حفظ کرده اما همواره رو به پیشرفت و گسترش است. همین مسئله براساس اسناد متعدد در حال ایجاد یک انقلاب زیستی در جهان است که موجود زنده را کلید اساسی پیشرفت در تکنولوژی می‌داند.

دکتر متالهی با اشاره به مواردی همچون سنتز ژنوم ویروس فلج اطفال به صورت کاملا شیمیایی در سال ۲۰۰۲، برگزاری اولین همایش بین المللی زیست فناوری در آمریکا در سال ۲۰۰۳ و تولید داروی بیماری مالاریا با استفاده از مخمر در سال ۲۰۰۶ روند صعود علم بیوتکنولوژی را در جهان به تصویر کشیدند.

ایشان در پایان به نقش ستاد توسعه زیست فناوری در ورود به این موضوع اشاره کردند و با تاکید بر عقب بودن ادبیات علمی و صنعتی کشور در زمینه زیست فناوری بیان داشتند که برای رسیدن به استانداردهای بین المللی نیازمند توسعه همزمان نیروی انسانی، زیرساخت و تعریف پروژه‌های جذاب برای جذب نیروی انسانی هستیم. همچنین پرداختن به بحث سنتز DNA با هزینه کم که هم اکنون نقش رقابتی در بین کشورهای توسعه یافته جهان دارد را بسیار مهم دانستند و تاکید کردند که در این زمینه ستاد توسعه زیست فناوری باید به این نقطه ضعف حمله کرده و مشکل کشور را در وابستگی برای سنتز DNA برطرف سازد.