زیست فناوری، سلامت و فناوری های پزشکی

زیسـت فنـاوری دریایـی بـه معنـای اسـتفاده از موجـودات آبـزی بـرای بهبـود و افزایـش کیفیـت زندگـی انسـان و یـا تولیـد محصـولات دریایـی اسـت کـه بـه طـور مسـتقیم یـا غیرمسـتقیم در زندگـی انسـان تاثیـر دارنـد. زیسـت فنـاوری دریـا فقـط بـه تولیـد انـواع ماهیـان محـدود نمی‌شود و بهـره بـرداری از سـایر منابـع دریـا ماننـد جلبک‌هـا،  میکروارگانیسـم‌ها، گیاهـان آبـزی و غیـره نیـز در ایـن حـوزه می‌گنجند. بر اساس آمارهای موجود، میـزان تولیـد آبزیان کشور عددی حدود ۲ میلیون تن انواع آبزیان و میگو اسـت که حدود ۱۲ درصد میزان تولید فرآورده‌های پروتئینی کشور را شامل می‌شوند،  حدود ۳/۶۱ درصد تولید آبزیان کشور از فعالیت های صیادی در سواحل شمالی و جنوبی کشور حاصل می‌شود و مابقی نتیجه فعالیت های آبزی پروری اسـت. با توجـه بـه اولویت ها و پتانسیل موجود در کشـور،  سـتاد توسـعه زیسـت فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در بهره برداری از منابع زیست دریـا در حوزه‌های اصلاح نژاد آبزیان، واکسن و بهداشت آبزیان، پـرورش جلبک و میکروجلبک، تولید گوشت ماهیان، تولید مواد زیستی و تولید سوخت زیستی متمرکز شد. در گام اول، افزایش تولید محصولات دریایی نظیر تولید تخم تمام ماده قزل‌آلا، جلبک، تولید ژلاتین از ضایعات آبزیان، گوشت قرمز و افزایش تولید خاویار در دستور کار ستاد توسعه زیسـت فناوری قـرار گرفـته است.

۱۳ طرح در نظرگرفته شده عبارتند از :

کشت جلبک؛ یک پروژه ملی ۲۰ میلیون دلاری برای توسعه کشت و تولید جلبک در کشور تهیه شده است،  طرحی که با اجرای کامل آن در ۵ سال، برای ۲۰۰ نفر اشتغالزایی خواهد شد، گیاهی ثروت‌آفرین که در صنایع غذایی، دارویی، بهداشتی و آرایشی، شیمیایی صنعتی و دامی کاربرد دارد.

تولید تخم تمام ماده قزل‌آلا؛  پروژه دیگر این ستاد برای افزایش سهم محصولات دریایی در سفره کشور، ارتقای تولید تولید تخم تمام ماده قزل‌آلا است،  توسعه تولید این محصول برنامه‌ای ۳ ساله دارد و قرار است اجرای آن برای کشور ۶ میلیون دلار ارزش افزوده و ۹۶ مورد اشتغالزایی ایجاد کند.

پرورش ماهی؛ شامل ۵ برنامه؛ همچنین در ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ۵ برنامه ۵ ساله برای تولید و پرورش ماهی تعریف شده است تا با کمک این پروژه ۵ ساله، ۲ هزار میلیون دلار ارزش افزوده برای کشور ایجاد شود.

پرورش میگو؛  تولید و پرورش میگو به عنوان یک ماده غذایی مهم و پرخاصیت نیز مدنظر قرار گرفته است در این راستا معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برنامه ۵ ساله ای در کشور دارد تا سهم این ماده غذایی مفید در سفره‌های ایرانی را افزایش دهد، تولید این محصول در قالب ۲ پروژه ملی با ارزش افزوده یک هزار  ۹۰۰ میلیون دلاری تعریف شده که برای ۴۰۰ نفر نیز اشتغالزایی خواهد کرد.

تولید امگا۳،  امگا ۳ یکی از اسیدهای چرب ضروری است که در ساختار برخی از چربی‌ها وجود دارد، این اسیدهای چرب برای ادامه حیات ضروری است و  بدن انسان نمی تواند آن را تولید کند، به همین دلیل باید از طریق غذا یا مکمل‌ها تامین شود، تامین این نیاز بدن جزء یکی از پروژه‌های ملی ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی و فناوری با افزایش تولید محصولات زیست‌دریا است. اجرایی شدن این پروژه ۲ ساله ۵۰ میلیون دلار ارزش افزوده و ۴۰ مورد اشتغالزایی برای کشور به همراه دارد.

تولید ژلاتین از ضایعات آبزیان؛ از دیگر پروژه‌های تعریف شده برای توسعه محصولات دریایی، تولید ژلاتین از ضایعات آبزیان است که در ذیل یک پروژه ملی با ارزش ۱۰ میلیون دلار اجرایی خواهد شد و برای ۳۰ نفر نیز اشتغالزایی خواهد کرد.

تولید تن ماهی به عنوان جایگزین گوشت قرمز؛  انتخاب مواد غذایی جایگزین گوشت قرمز نیز در این برنامه مدنظر است. برنامه‌ای ۲ ساله با ارزش افزوده ۵۴ میلیون دلاری و با اشتغالزایی برای ۵۰ نفر.

تولید خاویار،  یکی از مواد غذایی گران‌قیمت در جهان هم یکی از برنامه‌هایی است که برای توسعه محصولات زیست‌دریا در نظر گرفته شده است. برنامه‌ای ۳ ساله با ۵۰ میلیون دلار ارزش افزوده که می تواند برای ۶۰ نفر شغل ایجاد کند.