زیست فناوری، سلامت و فناوری های پزشکی

گروه تولید، تجاری‌سازی و بازار ستاد توسعه زیست‌فناوری با هدف افزایش بهره‌وری در تولید و تجاری‌سازی صنایع زیست‌فناوری، در دو بخش صنعتی و تولیدی و بخش خصوصی، تجارت و بازار فعالیت می‌کند.

در بخش صنعتی و تولیدی، این گروه با ایجاد پارک‌ها و مراکز رشد زیست‌فناوری، تدوین مکانیسم‌های انتقال فناوری زیستی، حمایت از ایجاد شرکت‌های خدمات مهندسی و مشاوره زیست‌فناوری، و حمایت از تولیدات داخلی، تلاش می‌کند تا زمینه‌های لازم را برای تولید محصولات زیست فناورانه فراهم کند.

در بخش خصوصی، تجارت و بازار، این گروه با تدوین قوانین حمایتی جهت استقرار شرکت‌های زیست‌فناوری در مناطق آزاد، زمینه‌سازی و حمایت از همکاری‌های بین‌المللی، حضور هدفمند و برنامه‌ریزی شده در نمایشگاه‌ها و همایش‌های داخلی و بین‌المللی، و استفاده از دیپلماسی فناوری، تلاش می‌کند تا محصولات زیست‌فناوری ایرانی را به بازارهای جهانی معرفی کند.

در برنامه‌های جاری این گروه، تلاش بر این است تا اولویت‌های راهبردی و اهداف کمی سند ملی زیست‌فناوری شناسایی و اجرایی شوند. همچنین، ساماندهی، شبکه‌سازی و گریدبندی شرکت‌های دانش‌بنیان، تبدیل اهداف کمی سند به پروژه‌ها برای شرکت‌های دانش‌بنیان، تأمین منابع لازم برای اجرای طرح‌ها، تعیین موانع توسعه فناوری تولید و بازار، و حمایت مادی و معنوی از شرکت‌ها، از دیگر برنامه‌های این گروه است.

خودتان را معرفی کنید.

مدیر گروه تولید ستاد زیست فناوری، خانم دکتر امین کار، با مدرک دکتری ، از سال ۱۳۹۹ با ستاد همکاری کرده است. وی سابقه فعالیت در صنعت به عنوان مسئول تضمین کیفیت را نیز دارد. اعضای گروه تولید، جناب آقای شهبازی کارشناس گروه بیوتکنولوژی، واکسن و سلامت، سرکار خانم زارع کارشناس حوزه دام و طیور و جناب آقای عطایی کارشناس حوزه کشاورزی و امنیت غذایی هستند.

رسالت یا هدف گروه تولید چیست؟

هدف گروه تولید این است که در این شاخه ها از طرح هایی که در مقیاس آزمایشی، نیمه صنعتی و صنعتی قابلیت تولید دارند حمایت شود. محور حمایتی از جمله امنیت غذایی شامل دام و طیور، کشاورزی و صنایع غذایی، باغبانی، زراعت، گیاهان دارویی آرایشی بهداشتی و سلامت می باشند که خود شامل بخش های درمان و دارو، پیشگیری و واکسن و کیت های تشخیصی هستند.

ستاد توسعه فناوری در چه ساختاری از طرح ها حمایت میکنند؟

سه فاز کلی برای حمایت از طرح های ارائه شده در زمینه حل این مشکل مطرح شده است که شامل گرنت بلاعوض ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیونی، تسهیلات عادی با سود ۴ یا ۱۲ درصد که درصورت پیشرفت مناسب و طبق برنامه طرح، سود آن قابل کاهش به صفر درصد نیز می باشد و تسهیلات مشروط (در صورت نتیجه گیری پروژه بخشی از آن تبدیل به حالت بلاعوض می شود) می باشد.

باتوجه به اینکه ستادهای توسعه اقتصادی جدا شده اند، در دوران تحول مأموریت چه تغییری کرده؟

قبلا چون ستاد ها جداسازی نشده بودند و فعالیت ها به حالت ادغامی بود، ستاد زیست فناوری ماموریت محور نبود و هر طرحی مانند داروها یا کودهای شیمیایی و تجهیزات پزشکی هرچند غیرمرتبط با حوزه زیستی ولی مرتبط با حوزه سلامت یا امنیت غذایی، به ستاد ارجاع می شد. در شرایط حاضر با جدا شدن ستادها و مشخص شدن حوزه فعالیت ستادهای مختلف مربوط به موضوع سلامت، ستاد توسعه زیست فناوری ماموریت حمایت از طرح ها برای رسیدن به محصول و نمونه اولیه را بر عهده دارد که اهمیت توسعه فناوری، کسب دانش فنی و توسعه پلتفرم را برجسته می کند.

با این حال طرح هایی مانند پانسمان ها یا زخم پوش ها با احتمال نداشتن پیامد زیستی، مواد اولیه و موثره دارویی، تجهیزات پزشکی و داروهای حاجب وجود دارند که به دلیل پایین بودن TRL توسط ستادهای اقتصاد دانش بنیانقابلیت حمایت نداشته و از طرفی هم به دلیل نبود فناوری زیستی در توسعه انها، با محور های حمایتی و اولویت های ستاد توسعه زیست فناوری همخوانی ندارد ولی به نوعی توسط این ستاد مورد حمایت قرار میگیرند.

از فعالیت های اخیرتون در چندماه گذشته برایمان بگویید.

از مرداد ماه تا به حال سه فراخوان برگزار شده است که فراخوان حوزه سلامت با سه محور واکسن ها، داروهای بیولوژیک و داروهای مشتق از پلاسما، فراخوان توسعه پلتفرم داروهای اولیگوسنتزی با تاکید بر داروهای SMA، فراخوان حوزه امنیت غذایی با پنج محور و فراخوان چالش سنتز ژن که مرحله اول و داوری های آن انجام شده است، بوده اند.

البته گروه تولید به عنوان درگاه ورودی تمام طرح ها، بازوی اجرایی نیز می باشد. از جمله این برنامه ها میتوان به کارگروه زیست دریا، بیوتکنولوژی صنعتی و امنیت غذایی، مهندسی دنا، مهندسی پروتئین، NGS و بانک داده های ژنتیک اشاره کرد. که هر کدام محورهای اولویت دار خود را دارند و در راستای این محورها طرح ها برای تایید و اعلام نظر به آن ها ارجاع داده می شوند.

در این راستا اگر قبلا کاری در این حوزه در ستاد انجام شده باشد پیشینه آن را دراختیار مدیر گروه ها قرار داده می شود که برای برنامه ریزی و بستن چارت اولیه از آن استفاده کنند و در واقع گروه تولید نقش پل ارتباطی بین مدیر برنامه ها و شرکت های تعامل کننده با ستاد را نیز دارد.

همچنین مدیر برنامه ها در صورت مشاهده مواردی غیر مرتبط با حیطه کاری خود اما دارای قابلیت اجرا در ستاد زیست فناوری، آن ها را به گروه تولید ارجاع می دهند تا پیگیری شوند.

بعضی طرح های ارائه شده در قالب طرح تولیدی ممکن است توسط ارزیاب برای حمایت در مقیاس تولید تشخیص داده نشوند که به گروه پژوهش ارجاع داده می شوند و از آن ها خواسته می شود که با یک دقت نظری در مقیاس پژوهشی از آن حمایت شود و اگر موفق بود آن را در سطوح تولیدی حمایت می کنیم.

یکی دیگر از فعالیت های انجام شده توسط گروه تولید، مذاکره با شرکت های تولید کننده صنعتی جهت استفاده از قانون اعتبار مالیاتی به منظور تامین هزینه تحقیق و توسعه محصولات فناورانه در حوزه های مختلف زیست فناوری است.

از دیگر فعالیت های گروه تولید می توان به نقش آن به عنوان پل ارتباطی بین صنعت و شرکت دانش بنیان و استارتاپ های نوپا اشاره کرد که در این راستا پروپوزال اولیه (RFP) شرکت ها و گروه های صنعتی دریافت کرده ند و به صورت فراخوان یا معرفی به بازیگرهای فعال در آن حوزه منتشر می شود و ارتباط بین هسته فناور و صنعت را با هدف تولید محصول و تکمیل زنجیره ارزش صنعت میسر می سازد.

بر حسب نیاز سازمان دامپزشکی و سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت، فراخوان ها یا حمایت از شرکت های فعال برای برطرف سازی نیاز مورد نظر انجام می شود.

فراخوان توسعه پلتفرم داروهای الیگونوکلئوتیدی در راستای تحقق هدف دستیابی و به کارگیری فناوری زیستی برای پیشگیری و درمان ژنتیکی بیماری ها با استفاده از فراورده ها و روش های نوین زیست فناوری منتشر شده است. در سالهای اخیر ، پیشرفتهای قابل توجهی در دنیا جهت طراحی داروهای الیگونوکلئوتیدی انجام شده و بسیاری از محصولات دارویی این حوزه، در فاز مطالعات بالینی قرار دارند، لذا امکان توسعه داروهای مبتنی بر این پلتفرم در کشور وجود دارد. توسعه این فناوری در کشور و تولید صنعتی محصولات مبتنی بر آن، تامین داروهای با فناوری بالای مورد نیاز داخل را با قیمت پایین تر و دسترسی راحت تر، امکان‌پذیر می‌سازد.

در خصوص انقلاب زیستی ( زیست مهندسی ) گروه تولید خود را چگونه تعریف میکند؟

در زمینه انقلاب زیستی، پلتفرم سنتز داروهای اولیگوسنتزی و مهندسی DNA بر روی ریزتراشه ها از فعالیت های انجام شده بوده اند و یک فراخوان دیگر با موضوع small molecule های پپتیدی در آینده نزدیک خواهیم داشت.

از برنامه هایی آتی می توان به تهیه سند راهبردی و نقشه راه در حوزه فاژ تراپی اشاره کرد که شامل بررسی کارهای انجام شده در سطح بین المللی، کارهای قابل انجام در داخل و اولویت های موردنظر و زیرساخت های لازم می باشد و در مرحله بعدی نیز حوزه اگزوزوم تراپی مدنظر خواهد بود.