زیست فناوری

رئیس بخش تحقیقات فیزیولوژی مولکولی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی گفت: با جایگزینی کشت گیاهان هوشمند سازگار با تغییرات اقلیمی و بازگشت گیاهان فراموش شده پس از انقلاب سبز به سبد غذایی مردم می‌توان رونق را به بسیاری از روستاهایی که در اثر خشکی و کم آبی امکان کشاورزی را از دست داده‌اند برگرداند. به گزارش روابط عمومی چهارمین همایش بین‌المللی و دوازدهمین همایش ملی بیوتکنولوژی ایران، دکتر بابک ناخدا با اشاره به اهمیت تامین امینت غذایی به عنوان یکی از مولفه های مهم امنیت ملی اظهار داشت: در شرایطی که با تغییرات اقلیمی و  تنش‌ها و چالش‌های ویرانگر ناشی از آن مانند خشکی، گرما و شوری و همچنین افزایش شدید جمعیت، تامین غذای سالم و مغذی برای شهروندان روز به روز دشوارتر می‌شود، «بیوتکنولوژی سبز» می‌تواند با ارائه راهکارهای فناورانه به تامین امنیت غذایی کشور کمک کند. 

وی خاطرنشان کرد: کاهش روزافزون منابع آب و خاک زراعی سبب شده، امکان کشت محصولات زراعی متداول در مناطق وسیعی از کشور کم و کمتر شود که در این شرایط می توان با جایگزینی کشت گیاهان متحمل به خشکی و کم آبی به رونق کشاورزی در اراضی نامساعد کشاورزی کمک کرد. گیاهان فراموش شده ‌ای مثل ارزن و سورگوم که به دلیل خواص غذایی بالا و سازگاری با تغییرات اقلیمی و محیط زیست به عنوان گیاهان هوشمند نیز شناخته می‌شوند از جمله گیاهان مناسب برای کشت جایگزین هستند.

رئیس بخش تحقیقات فیزیولوژی مولکولی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی خاطرنشان کرد: در این راستا پژوهشگاه بیوتکنولوژی با تشکیل تیم تحقیقاتی قوی کار روی انواع سورگوم و ارزن دانه ای و علوفه ای هیبرید و آزاد گرده افشان را شروع کرده است. در این راستا نمونه‌های متعددی از ارزن‌های دانه ریز و معمولی و دم روباهی از جنوب شرق کشور و سایر مناطق جمع آوری شده و در تلاشیم بتوانیم با معرفی ارقام مناسب زمینه کشت این گیاهان را در کشور فراهم کنیم.

تلاش های بسیار خوب و بی سابقه ای نیز در زمینه تولید انواع ارزن مرواریدی دانه ای و علوفه ای هیبرید و آزاد گرده افشان و همچنین ارزن انگشتی – که تاکنون در مورد این گونه ارزن در کشوری هیچ کاری نشده – صورت گرفته است و امیدواریم که به زودی اولین ارقام جدید هیبرید و آزاد گرده افشان ارزن مرواریدی رها سازی و وارد بازار شوند. وی تصریح کرد: ارزن مرواریدی بالاترین تحمل به خشکی و گرما را در بین غلات دارد و وقتی گندم و ذرت و برنج قادر به رشد و تولید مناسب در شرایط سخت محیطی نیستند، این گیاه می تواند به راحتی در شرایط گرم و خشک رشد کند و به منظور تولید علوفه و یا تولید دانه برای خوراک دام جایگزین دانه ذرت شود.

ناخدا با اشاره به نابودی ذخایر مرتعی کشور به دلیل چرای بی رویه دام گفت: در این راستا طرح اصلاح مولکولی و به نژادی گرس های علوفه ای سردسیری و تولید انبوه بذر اصلاح شده آنها از اوایل دهه 80 در دستور کار پژوهشگاه قرار دارد. هدف ما ایجاد چراگاه های دست کاشت و بهبود تولید مراتع کشور و تامین علوفه برای انواع دام است که از عوامل کلیدی در تامین امنیت غذایی شهروندان به شمار می‌رود. نکته مهم در مورد این گیاهان این است که تامین علوفه تنها 25 درصد مزایای کشت آنهاست و 75 درصد مزایای آن زیست محیطی از جمله ایحاد پوشش گیاهی و جلوگیری از رواناب و سیل و فرسایش خاک و تغذیه سفره های آب زیر زمینی و حفظ و بهبود تنوع زیستی است. به طوری که در مناطقی از آذربایجان که نسبت به کشت این گرس ها اقدام شده مزارع کشت شده پناهگاه انواع پرندگان و حشرات شده و باعث بهبود تنوع زیستی در منطقه شده است.

وی در پایان با ابراز خرسندی از این که مقوله مهم امنیت غذایی به عنوان شعار محوری چهارمین همایش بین‌المللی و دوازدهمین همایش ملی بیوتکنولوژی ایران مورد توجه قرار گرفته ابراز امیدواری کرد که با توجه روزافزون به این جنبه از بیوتکنولوژی سبز بتوان گام‌های عملی مؤثرتری برای رفع مشکلات بخش کشاورزی و کاهش واردات در این حوزه برداشت. چهارمین همایش بین‌المللی و دوازدهمین همایش ملی بیوتکنولوژی ایران به میزبانی انجمن بیوتکنولوژی جمهوری اسلامی ایران و با همکاری دانشگاه یزد و انجمن‌های علمی و موسسات پژوهشی این حوزه از ۳۱ مردادماه تا دوم شهریورماه ۱۴۰۰ با شعار «سده ۱۴۰۰: زیست فناوری برای امنیت غذایی و سلامت» برگزار می‌شود.