زیست فناوری، سلامت و فناوری های پزشکی

دکتر مریم ابراهیمی تاج آبادی مدیر عامل یک شرکت دانش بنیان فعال در حوزه زیست فناوری گفت: آبزی پروری یک صنعت کمپلکس، با رشد سریع و سود بالا است که به عنوان سالم‌ترین و با کیفیت ترین منبع پروتئین حیوانی در دنیا محسوب می‌شود. وی با تاکید بر اینکه بیماری‌ها از مهمترین چالشهای پیش روی صنعت آبزی پروری محسوب می‌شود، گفت: بنابراین این صنعت باید مرتب دنبال روش‌هایی برای بهبود سلامت گونه‌های پرورشی، بهبود روش‌های پیشگیری از بروز بیماری‌های خسارت زا و خسارت ناشی از بروز بیماری‌ها سالانه دهها میلیارد دلار باشد. وی تاکید کرد: روش‌های پیشگیری از ابتلاء به بیماری‌های باکتریایی و ویروسی آبزیان شامل استفاده از واکسن‌ها و پربیوتیک ها و مشتقات آنها از مواردی هستند که می‌تواند چالش‌های این حوزه را رفع کند.

مدیر عامل یک شتابدهنده تخصصی حوزه زیست فناوری افزود: واکسیناسیون نقش بسیار مهمی در افزایش مقاومت ماهی، بهبود ضریب تبدیل غذایی ایفا می‌کند و یکی از مناسب‌ترین روش‌ها برای ایجاد مصونیت در برابر بیماری، استفاده از روش واکسیناسیون است. وی اضافه کرد: استفاده از واکسن سبب کاهش تلفات ماهی‌ها با ضریب تأثیر بالای ۷۵ درصد می‌شوند از این رو در این شرکت در صدد برآمدیم تا با دانش بومی واکسن آنتی یرسین» را به عنوان اولین واکسن آبزیان با مجوزهای لازم به تولید برسانیم. وی ادامه داد: استفاده از انواع آنتی بیوتیک ها به عنوان تنها روش درمانی برای ماهی‌های مبتلا به بیماری‌های باکتریایی در کشور دارای معایب و مشکلاتی است.

وی تاکید کرد: این واکسن برای پیشگیری از بیماری‌های «یرسینیوزیس»، «استرپتوکوکوزیس»، «لاکتوکوکوزیس» و «وی اچ اس» که در مزارع قزل آلای کشور بسیار شایع است کاربرد دارد. همچنین در گونه‌های مختلفی از جمله ماهیان خاویاری، سی باس، شانک، هامور وکپور ماهیان نیز می‌تواند استفاده شود. وی در خصوص عامل این بیماری در آبزیان گفت: عامل مولد بیماری «یرسینیاراکری» اجرام گرم منفی، میله‌ای با انتهای گرد، فاقد هاگ، اکسیداز منفی و کاتالاز مثبت و متحرک بوده و در ۳۷ درجه سیلسیوس رشد می‌کند ولی قدرت تحرک خود را از دست می‌دهد. به گفته تاج ابادی، این بیماری اولین بار در سال ۱۹۵۰ میلادی بصورت یک عفونت سیستماتیک در ماهی قزال آلای رنگین کمان در آمریکا تشخیص داده شد. این بیماری در هر دو محیط‌های آب شیرین و شور و در تمام رده‌های سنی از ماهیان اتفاق می‌افتد.

وی با بیان اینکه ماهی قزل آلا بخصوص در آب شیرین یکی از حساس‌ترین گونه‌ها برای ابتلاء به این بیماری است، گفت: تلفات ناشی از بیماری باکتریایی یرسینیوزیس در صنعت تکثیر و پرورش قزل آلای رنگین کمان کشور حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد بوده که خسارات زیادی ایجاد کرده است. مدیر عامل شرکت با تاکید بر اینکه استفاده از واکسیناسیون نیاز به فرهنگ سازی و ارائه برنامه ریزی ترویجی دارد عنوان کرد: لذا در سال اول ۲۵ درصد بازار کل (در صورتی که هر پرورش دهنده از واکسن استفاده کند) هدف قرار می‌گیرد که در طی سه سال این میزان به ۵۰ درصد می‌رسد. وی با بیان اینکه این میزان توسط شرکت ما تأمین شده و بر اساس کشش بازار، برنامه توسعه دیده شده است.

مدیر شتابدهنده تخصصی حوزه زیست فناوری در خصوص مزایا و ویژگی‌های این واکسن گفت: امروزه یکی از مناسب‌ترین روش‌ها برای ایجاد مصونیت و پیشگیری در برابر انواع بیماری آبزیان، استفاده از روش واکسیناسیون است که به علت مزایای فراوان آن، مورد توجه و استقبال قرار گرفته است از این رو استفاده از واکسن، سبب افزایش رشد آبزیان، کاهش تلفات ماهی‌های مصرفی، بهبود ضریب تبدیل غذایی، کاهش ضایعات، پیشگیری و نهایتاً (به شرط استفاده صحیح از آن) سبب به حداقل رساندن ضررهای مالی در صنعت آبزی پروری می‌شود.

تاج آبادی اظهار کرد: این واکسن بر اساس سویه های بومی بیماری زا تولید شده که در حال حاضر در مزارع ایجاد بیماری کرده‌اند در نتیجه ایمنی زایی اختصاصی بسیار بالایی ایجاد می‌کند که بسیار بالاتر از نمونه‌های مشابه است. وی در خصوص امکان صادرات این واکسن گفت: کشور ترکیه به عنوان دومین تولید کننده ماهیان سرد آبی در منطقه با توجه به نزدیکی جغرافیایی و تشابه گونه‌های بیماری زا قابلیت صادرات بالقوه ای برای ما دارد از این رو می‌توانیم این کشور را اولین مقصد صادراتی خود قرار دهیم. مدیر شتابدهنده تخصصی حوزه زیست فناوری تاکید کرد: استفاده از واکسن‌های خارجی به دلیل هزینه بسیار بالا و کارایی پایین‌تر خیلی مورد استقبال قرار نگرفته است. اما استفاده از این محصول میزان استفاده از آنتی بیوتیک ها را به شدت کاهش می‌دهد و علاوه بر صرفه جویی ۵ میلیون دلاری نقش به سزایی در بالا بردن سهم سلامت غذایی دارد.

وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر مجوزهای واکسن اخذ شده گفت: تمامی مجوزهای لازم برای تولید واکسن آنتی یرسین از سازمان غذا دارو از جمله پروانه ساخت اخذ شده است. تاج آبادی اضافه کرد: این واکسن در مرحله اول تولید و به بازار ارائه شده و بازخورد بسیار خوبی نیز داشته است. در حال حاضر با توجه به زمان استفاده از این واکسن که در اردیبهشت ماه است محصول قابل توزیع است. این طرح از سوی ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری مورد حمایت قرار گرفته و به تولید رسیده و قرار است به تولید انبوه برسد.