زیست فناوری

دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری باتفاق اعضای ستاد، همچنین رییس مؤسسه تحقیقات شیلات ایران و رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان از پارک زیست فناوری خلیج فارس بازدید کردند.

در جلسه ای که با حضور دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و اعضای ستاد، همچنین رییس مؤسسه تحقیقات شیلات ایران، رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان و جمعی از مدیر عاملان و نمایندگان شرکت های فناور مستقر در پارک زیست فناوری خلیج فارس برگزار گردید، ابتدا رییس پارک زیست فناوری خلیج فارس گفت: پارک حدود نه سال است که فعالیت خود را شروع کرده و در کنار انجام مأموریت اصلی خود، پروژه ی احداث مجتمع آزمایشگاهی را نیز عهده دار شده و در صدد است تا با مشارکت وزارت علوم، وزارت بهداشت و دانشگاه ها، آن را در قالب کنسرسیوم اداره کند.

دکتر آقامیری در ادامه گفت: از دیگر فعالیت های پارک زیست فناوری خلیج فارس، تاسیس یک مرکز رشد با نام مرکز رشد زیست فناوری دریا در شهر قشم است که یک سال است تابلوی آن نصب شده و رئیس سازمان منطقه آزاد قشم نیز آن را افتتاح کرده و منتظر صدور مجوز فعالیت آن از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هستیم.

وی در خصوص استقرار شرکت های فناور در پارک زیست فناوری خلیج فارس گفت: یکی از رویکردهای پارک، مبحث تکثیر و پرورش جلبک های دریایی و استخراج فرآورده های مختلف از آنها است، لیکن شرکت هایی که در این زمینه مشغول فعالیت می باشند، در محدودیت مالی شدیدی قرار دارند. به عنوان نمونه، شرکت زیست دریاپروران آناهیتا که بیش از یک سال است که برای تامین منابع مالی مورد نیاز به نهادهای متعددی مراجعه کرده، اما به رغم دریافت قول های مساعد هنوز نتیجه ای نگرفته است، لیکن با تسهیلاتی که از پارک دریافت نموده، ساختمان شرکت را احداث کرده که تقریباً آماده ی بهره برداری می باشد، اما برای خرید تجهیزات در محدودیت شدید مالی قرار دارد. همچنین شرکت ستاره شاخاب قشم که به رغم تولید محصول، لیکن نتوانست ادامه دهد و رسماً اعلام ورشکستگی کرد.

دکتر آقامیری در ادامه، با معرفی خانم دکتر سراییان مدیر عامل شرکت سلامت گیاه دریا گفت: محصولات این شرکت، آرایشی- بهداشتی است و در ایران و خارج از کشور به فروش می رسد.

وی سپس دکتر نیرومند مدیر عامل شرکت تبسم ساحل قشم را معرفی کرد که روی تکثیر و پرورش گونه های مختلف شقایق ماهیان کار می کند و تا کنون موفق به تکثیر شش گونه شده است. همچنین مهندس سلامی مدیر عامل شرکت عمل آوری شهاب نقره ای قشم که روی بسته بندی اسنک موتو ماهی و میگو کار می کند و نیز شرکت قشم ولتاژ که در پارک مستقر است و دستگاه های گران قیمتی دارد و در تهران مشغول به کار است و الان بیشتر در حوزه صنایع رباتیک و الکترونیک فعالیت می کند و از جمله شرکت هایی است که حرف اول را می زند.

رییس پارک زیست فناوری خلیج فارس در ادامه، با معرفی مهندس اعتمادی نماینده ی شرکت فن زیست پژوهان گفت: موضوع فعالیت این شرکت، تکثیر خرچنگ است که خوشبختانه هم اکنون یکی از مولدینش تخم تولید کرده و منتظر هچ شدن تخم هایش هستند. وی سپس با معرفی شرکت کشت بافت گیاهی ارگانا گفت: این شرکت در حال حاضر محصولات خود را در بازار داخلی به فروش می رساند.

دکتر آقامیری افزود: تعدادی شرکت های دیگر نیز در پارک مستقرند، مانند شرکت نیلگون خلیج مرجان قشم که در زمینۀ تولید مرجان کار می کند و شرکت تابشگران تندرستی قشم و شرکت طراحان انرژی سبز و چند طرح نیز که در دست بررسی قرار دارد تا در صورت تایید شورای فناوری پارک، وارد مرحله ی جذب و استقرار شود.

 در ادامه ی جلسه، آقای دکتر قانعی دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی ریاست جمهوری پس از قدردانی از زحمات و تلاش آقای دکتر آقامیری در جهت افزایش کمی شرکت های مستقر در پارک و نیز ارتقاء کیفی آنها و اعتلای پارک زیست فناوری خلیج فارس، به معرفی ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری پرداخت و توضیح داد: بخشی را که ستاد موظف است پاسخگو باشد، اقتصاد دانش بنیان در حوزه ی زیست فناوری است و برای این امر اعتباراتی در نظر گرفته می شود و برای پیشبرد آن نیز کارگروه زیست فناوری دریا تشکیل شده است.

وی افزود: مباحث اقتصاد دانش بنیان در حوزه ی زیست فناوری را ستاد مشخص می کند، در ابتدا اولویت ها مشخص می شوند و با در نظر گرفتن اولویت ها، کار پیش می رود که برای امسال نیز تعیین شده است. همچنین ستاد موظف است هر شش ماه، میزان فروش و نیز صادرات محصولات در حوزه ی زیست فناوری، همچنین سهم شرکت ها از بازار را گزارش بدهد.

دکتر قانعی گفت: در حقیقت، یکی از اهدافی که برای ستاد مصوب شده، اشغال سه درصد بازار توسط محصولات زیست فناوری است. وی در ادامه افزود: فرق ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری این است که ستاد توسعه زیست فناوری، فقط توسعه ی زیست فناوری را با هدف تحقق اقتصاد دانش بنیان در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری پیگیری می­کند. بنابراین مباحث مربوط به تحقیقات پایه و سایر موارد، متولیان خود را دارد و موضوع ستاد توسعه زیست فناوری نمی باشد. به عنوان مثال این که یک جلبک بتواند به عنوان خوراک مورد استفاده قرار بگیرد، در حوزه ی زیست فناوری قرار دارد و توسعه ی آن، موضوع فعالیت ستاد است. به طور کلی، توسعه ی موضوعات حوزه ی زیست فناوری را ستاد حمایت می کند، اما صنعتی شدن این موضوعات، بر عهده ی نهادهایی است که وام ها و تسهیلاتی را برای توسعه صنعتی اختصاص می دهند.

دکتر قانعی افزود: گاهی که می خواهند صنعتی را راه اندازی کنند، تصور بر این است که می توانند این کار را با کمک صندوق ستاد توسعه زیست فناوری انجام بدهند، اما همان طور که گفته شد، کمک به توسعه ی صنعت، بر عهده ی صندوق ستاد نیست، لیکن ستاد می تواند به شرکت هایی که برای احیای یک صنعت مفید باشند، کمک کند. به عنوان مثال، کار ستاد این است که شرکت دانش بنیانی که در دانشگاه رشد کرده را به شکل وی سی حمایت کند که اگر شرکت در تولید محصول مورد نظرش موفق شد آنگاه صنعت، تولید آن را تقبل نماید و اگر مؤفق نشد، ریسکش را ستاد متقبل باشد.

وی ادامه داد: گاهی صنعت می ترسد روی یک محصول دانش بنیان سرمایه گذاری کند. در این موارد، صندوق ستاد، کل آن محصول را بیمه می کند و اگر تولید آن محصول ضرر داد، صندوق ضرر و زیانش را متقبل می شود، ولی اگر به سود رسید، تقسیم می شود. به این ترتیب، ستاد برای صنعتی که جرات نمی کند تولید یک محصول جدید دانش بنیان را تقبل نماید، تضمین ریسک می کند. این، کار ستاد است که نه صنعت گله مند باشد که به قول معروف پولش صرف تولید محصولی شد که ضرر داد، و نه شرکت ها نگران باشند که مبادا در پی تولید محصولی باشند که ریسک زیادی دارد و هم می تواند صنعتی بشود و هم ممکن است شکست بخورد. به این ترتیب ستاد توسعه زیست فناوری، موانعی که در صنعتی شدن محصولات دانش بنیان وجود دارد را برطرف می کند، البته تا زمانی که بتواند روی پای خودش بایستد، و وظیفه ندارد که از اساس چیزی را تأسیس کند. برای این کار، صندوق نوآوری و شکوفایی تأسیس شده که اعتباراتی از صندوق توسعه ملی دریافت می کند.

دکتر قانعی گفت: برای مثال، موضوع تکثیر و پرورش جلبک ها و استخراج مواد از آنها که متاسفانه مورد توجه چندانی قرار نگرفته، یکی از موضوعاتی است که در دستور کار ستاد است. برنامه ی کلی ستاد این است که یک نقشه راه برای توسعه ی زیست فناوری شکل بدهد. مدلی که در حال حاضر در ستاد به کار می رود، تقسیم کار ملی است که بخشی از آن به دانشگاه ها مربوط است. یعنی ستاد توسعه زیست فناوری فقط در موضوعاتی با دانشگاه های مستقر در حوزه ی خلیج فارس کار می کند که مرتبط با دریا است و موضوعات دیگر را نمی پذیرد. در حمایت از شرکت ها اگر در مراحل اولیه باشند، به مدل وی سی کار می کند و اگر در مراحل کمی جلوتر باشند، با همکاری رییس سازمان شیلات ایران به شکل گیری شرکت ها کمک می کند.

دکتر قانعی افزود: به نظر می رسد که ستاد بتواند تعامل با شرکت های مستقر در قشم را به شکل هم افزایی ایجاد کند و در این راستا، هم ستاد کمک کند و هم تا جایی که ممکن است سازمان منطقه آزاد قشم و وزارت علوم کمک کنند تا اقتصاد دانش بنیان در قشم شکل بگیرد. به نظر می رسد بتوان مدل را بر این مبنا در نظر گرفت که در ابتدا سهمی از اقتصاد در قشم محقق گردد و سپس سهم زیست فناوری مشخص شود و آنگاه روند پیش برد کار معین گردد. قصد این است که آنچه صنعت در قشم است، اولاً احیا شود که سرمایه ها به سمتش بیاید و دوم آن که کاسبی شرکت های فناور، رونق بگیرد و در عین حال، برای پتاسیل های موجود نیز برنامه ریزی شود.

دبیر ستاد توسعه زیست فناوری گفت: با توجه به توانی که موسسه تحقیقات شیلات ایران و کارگروه زیست فناوری دریا دارد، به نظر می رسد که بتوانند به ظرفیت بزرگی در اقتصاد بپردازند.

در ادامه سفر در جزیره قشم دکتر قانعی همراه با اعضای ستاد از پروژه ی در حال احداث مجتمع آزمایشگاهی و مجتمع اقامتی پژوهشگران در حوالی پارک زیست فناوری دیدن کردند. در انتهای بازدید دو شرکت کوچک مقیاس در تولید محصولات آرایشی و بهداشتی در شهر بندر عباس مورد بازدید قرار گرفت.