زیست فناوری، سلامت و فناوری های پزشکی

دکتر مقدسیان، مدیر پژوهش و فناوری ستاد توسعه زیست فناوری، در ششمین همایش روز زیست فناوری درباره‌ی «نوآوری باز در اکوسیستم زیست فناوری» در بخش BERC Talk انتقال تجربه، به ایراد سخن پرداختند.

ایشان با اشاره به مقالات سال 2020 حوزه تکنولوژی اکوسیستم را شبکه ای از بازیگران مرتبط به هم که حول یک زنجیره ارزش یا صنعت خاص سازمان یافته‌اند، تعریف کردند که این بازیگران به تولید و بهره‌مندی از محصولات یا خدمات ناشی از آن ارزش ایجاد شده، کمک می‌کنند. سپس با بیان اهمیت آگاهی به نقش‌ها در هر جایگاهی، گفتند: این ما هستیم که اتفاقات را رقم می‌زنیم و این تعریف اکوسیستم است.

دکتر مقدسیان، ثبات را ویژگی مهم اکوسیستم برشمردند که فرآیند همزیست‌های پایدار پیچیده را به خصوص در مواجهه با تغییرپذیری زیست محیطی منعکس می‌کند و ثبات اکوسیستم نیازمند سه فاکتور اصلی «ایستادگی، انعطاف پذیری و افزودگی عملکرد» است.اما اساسا اکوسیستم زیست‌فناوری و اکوسیستم نوآوری ما، متوجه اهمیت انعطاف پذیری به عنوان یک رکن اصلی نشده است. زیرا مدلهای قدیمی (هرچند به خودی خود دارای جذابیت) الزاما برای ده سال آینده مناسب نیستند.

ایشان با بیان اینکه تعامل در یک اکوسیستم دارای سه مشخصه مهم «همزیستی، تکامل مشترک و همکاری انطباقی» است، افزودند: خودسازماندهی (بعنوان جزئی از پویایی اکوسیستم فناوری) به معنی محتاج نبودن به اتفاقات بیرونی است؛ یعنی اکوسیستم با نوآوری باز، حواسش به بازیگران بیرونی باشد.

دکتر مقدسیان با اشاره به مفهوم نوآوری، به خصوص بعد از بحران مالی آمریکا، اظهار داشتند: نوآوری باز در روزهای اولش چهارچوبی برای اهرم کردن پژوهش و توسعه درونی با وارد کردن دانش از بیرون، برای شتاب‌بخشی و گسترش کسب‌وکار موجود بود. البته نوآوری باز، امکان بیرون رفتن پژوهش و توسعه‌ی بی‌استفاده مانده‌ی درونی را فراهم می‌کرد تا دیگران آن را در کسب‌و‌کارشان به کار گیرند؛ اما سازمان‌ها از ادبیات نوآوری باز برای کاهش یا حذف پژوهش و توسعه درونی و تاکید بر برون‌سپاری استفاده کردند. قرار نبود که نوآوری باز، یک استراتژی برای کاهش سرمایه گذاری در نوآوری (درونی) باشد.

ایشان، آفرینش، انتشار و جذب نوآوری را سه عامل مهم برشمرده و با اشاره به شاخص‌های مهم اقتصادی همچون شاخص بهره‌وری کل عوامل کسب‌وکار امریکا و رشد بهروه‌وری در کشورهای گروه هفت، افزودند: می‌گویند فناوری شتاب گرفته، اما رشد بهره‌وری و درآمدها رو به کاهش یا بدون تغییر مانده است. طبق آمار، آمریکا با رشد 35 برابری فناوری مواجه بوده اما نوآوری باز فقط آفرینش را دنبال کرده و به سایر عوامل بی‌توجه بوده است و این بخاطر رهبر اکوسیستم است.

ایشان با بیان اینکه ریشه مشکل، در شیوه مدیریت و سرمایه گذاری نوآوری در سازمان‌ها و جامعه است که بخاطر محرمانگی اطلاعات و موارد دیگر، نوآوری را انتشار نداده‌ایم، به تعریف نوآوری باز پرداختند؛ نوآوری باز، فرآیند نوآوری پراکنده بر پایه جریان‌های دانشی مدیریت شده و هدفمند در طول مرزهای سازمانی است که در راستای مدل کسب‌وکار سازمان از سازوکارهای مالی و غیرمالی بهره می‌گیرد.

دکتر مقدسیان اظهار داشتند: در ایران، 54 درصد شرکت‌های دانش بنیان اصلا مفاهیم نوآوری باز و مارکتینگ نوین را رعایت نمی‌کنند. شرکتی که این‌ها را بلد باشد اینجا برایش گلستان می‌شود. چون فناوری را می‌داند و قواعد نوآوری را بلد است، جولان می‌دهد. ایشان افزودند: رهبر اکوسیستم بازیگر نقش اول ماست. رهبر اکوسیستم باید طمعش را کنار بگذارد تا اکوسیستم جان بگیرد.

ایشان با اشاره به موفقیتهای کشورمان در تولید داروهای حوزه زیست‌فناوری، گفتند: اگر در زیست‌فناوری امروز موفق هستیم، یا شکست خوردیم به رهبر اکوسیستم برمی‌گردد. اگر در تولید داروهای بایوتک موفق هستیم چون رهبری به خوبی اتفاق افتاده است. در یادداشتی در روزنامه نیویورک تایمز آمده: ایرانیها با تولید 28 داروی زیستی، 32 میلیون بشکه نفت کمتر فروختند. این به معنی استراتژیک بودن است.

در پایان با اشاره اهمیت نیاز به توانمندسازان اکوسیستم بیش از نیاز به شرکتهای موفق در فروش، صادرات و منابع انسانی، بیان داشتند: در دنیای امروز، باید نگاهمان به اکوسیستم باشد. بدون تردید، برای پیشرفت محکوم به استفاده از نوآوری باز هستیم. برای رسیدن به نوآوری باز در اکوسیستم زیست‌فناوری، نیاز به بازیگرانی داریم که هم نقش خودشان را بدانند و هم نگاه اکوسیستمی داشته باشند و رهبر اکوسیستم حواسش به انتشار نوآوری و جذب آن باشد. چون رهبر اکوسیستم لازم دارد که یک مزرعه بنا کند نه فقط یک کلبه چوبی.