زیست فناوری، سلامت و فناوری های پزشکی

بیماری کلیه پلی‌کیستیک نوع غالب (ADPKD) یک بیماری سیلیوپاتی ژنتیکی (اختلال ژنتیکی مژه‌ای سلول‌های اپی‌تلیال کلیه) است که با تشکیل و بزرگ شدن کیست در اندام‌های مختلف شناخته می‌شود. در این بیماری کلیه‌ها به‌طور خاص تحت تأثیر قرار می‌گیرند و بیماران ممکن است در نهایت به نارسایی انتهایی کلیه دچار شوند.

در این رابطه دکتر رضا مقدسعلی عضو هیات علمی پژوهشگاه رویان در گفت و گو  انجام شده با بیان اینکه فاز اول سلول درمانی در بیماران مبتلا به کلیه‌های پلی کیستیک انجام شد، گفت: انجام این پژوهشها برای رسیدن به مرحله نهایی و استفاده از راه درمانی برای بهبود وضعیت بیماران، شامل 4 فاز درمانی می‌شود که در روش کنونی فاز اول کارآزمایی بالینی با موفقیت انجام شده و در حال حاضر وارد فاز دوم آن برای بررسی و تست اثربخشی سلول درمانی شده‌ایم.

به گفته وی، سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از مغز استخوان محافظت‌کننده از کلیه‌ها هستند و ممکن است عملکرد کلیه را از طریق اثرات ضد مرگ برنامه‌ریزی شده سلولی (آپوپتوتیک)، ضد فیبروتیک و ضدالتهابی بهبود بخشند. در فاز یک این کارآزمایی بالینی، هدف پژوهشگران ارزیابی ایمنی تزریق این سلول‌ها در بیماران مبتلا به کلیه‌های پلی کیستیک غالب بود اگرچه برخی شاخص‌های اثربخشی نیز در این مطالعه بررسی شد.

دکتر مقدسعلی با بیان اینکه ریشه این نوع بیماری ژنتیکی است، گفت: برای یافتن راه حل درمان نهایی آن نیز باید با تکنیک‌های اصلاح ژنتیکی عمل کنیم که احتمال دارد در آینده بتوان در این راستا به نتایج خوبی دست یافت. ولی کاری که هم اکنون در پژوهشگاه در حال انجام است استفاده از سلول درمانی برای بهبود وضعیت بیمار است.

بیشتر بخوانید:

• نتایج امیدوار کننده سلول درمانی برای بیماران پیوند کلیه در رویان

• انقلاب در علم پزشکی با سلول درمانی در راه است

• برخی طرح های تحقیقاتی به دلیل نبود اعتبار متوقف شده اند

این پژوهشگر ادامه داد: درصورتیکه کلیه مراحل بالینی این طرح با موفقیت انجام شود، می‌توان از پیشرفت سریع بیماری جلوگیری کرد؛ به عبارت دیگر زمان رسیدن بیماری به مرحله استفاده از دیالیز یا پیوند به تعویق می افتد.

گفتنی است، در این طرح پژوهشگرانی از گروه کلیه پژوهشگاه رویان دکتر ناصر اقدمی، دکتر رضا مقدس‌علی و دکتر سروش شکرچیان با همکاری بیمارستان امام خمینی ساری به سرپرستی دکترعطیه مخلوق و بیمارستان بقیه الله دکتر بهزاد عین‌اللهی مطالعه فاز یک «بررسی ایمنی و تحمل تزریق سلول‌های مزانشیم استرومایی مشتق از مغز استخوان در بیماران کلیه پلی کیستیک غالب» را طی سه سال قبل اجرا کردند.

نتایج این پژوهش که در مجله بین المللی Stem Cell Research & Therapy به چاپ رسیده است نشان داد، در شش بیمار مورد بررسی پس از 12 ماه مطالعه، هیچ عارضه جانبی در اثر تزریق سلول‌های مزانشیمی ایجاد نشده است.