زیست فناوری، سلامت و فناوری های پزشکی

در حالی که در سال 1392 تنها دو شرکت‌دانش‌بنیان در حوزه نوین علوم و فناوری‌ سلول‌های بنیادی فعالیت می‌کردند با حمایت‌های انجام شده شاهد فعالیت بیش از 160 شرکت در این حوزه هستیم. نیروی انسانی متخصص و کارآمد با اقدامات فناورانه خود راهگشای مشکلات زیادی هستند و در حال حاضر این نیروی متخصص در حوزه‌های مختلف علم و فناوری نقش‌آفرینی می‌کنند و برای رفع چالش‌ها با تمام توان در تلاش‌اند و در این میان سلول‌های بنیادی یکی از حوزه‌های مهم و نوین برای هر کشوری است که توسعه فناوری‌های مربوط به آن مشکلات زیادی را در حوزه درمان رفع کرده است.

توسعه بازار محصولات ایران ساخت در این حوزه یکی از اقداماتی است که ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در راستای آن در تلاش است. نخست آنکه شناسایی ظرفیت‌های موجود در کشور در حیطه دانشمندان جوان ایده‌پرداز، تبدیل علم به ثروت، ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان و بررسی کشش بازار است؛ همچنین در گام بعدی ستاد در راستای توانمندسازی پژوهشگران جوان، حمایت از توسعه کیفی و کمی شرکت‌های فعال در زمینه تولید محصولات سلولی و جذب سرمایه‌گذار گام برمی‌دارد.

حمایت از فعالان زیست بوم فناوری سلول‌های بنیادی

اقداماتی اثربخش که امید را برای بیماران افزایش می‌دهد و ورود محصولات سلول‌درمانی به بازار را بالا می‌برد. زیست‌بوم سلول‌های بنیادی به سرعت در حال گسترش است و در حال حاضر بیش از 160 شرکت دانش‌بنیان در این زیست‌بوم مشغول فعالیت هستند که ستاد از بیش از 30 درصد آنها حمایت کرده است. علاوه بر حمایت‌های مالی برای توسعه محصول، حمایت‌هایی همچون رفع مشکلات برای دریافت مجوز از سازمان غذا و دارو یا رفع چالش‌هایی در حوزه کارآزمایی بالینی را از این شرکت‌ها کرده است. همچنین شرکت‌های فعال در حوزه زیست فناوری که ســابقه کار با فرآورده‌های بیولوژیک داشتند به کارگروه فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان ستاد مراجعه کرده و فعالیت‌های جدیدی را در این زمینه آغاز کردند.

تولید محصولات فناورانه و خودکفایی کشور

این تلاش‌ها به ثمر نشسته است، به عنوان مثال محصولی ایران ساخت با نام "اگزومین" به عنوان خدمت و راهکاری برای بیماری‌های نادر ژنتیکی به کار می‌رود و با این خدمت، با استفاده از هوش مصنوعی و تحلیل نتایج آماری جهش ژنتیکی عامل بیماری کشف می‌شود. همچنین یکی از شرکت‌های فناور با تمرکز روی کیت‌ها، محیط‌ها و تجهیزات مصرفی مراکز درمان ناباروری توانست با ساخت و تولید 30 محیط کشت، کیت و مواد مصرفی نام ایران را در لیست کشورهای سازنده محیط‌های کشت وارد کند.

این مسیر ادامه دارد و زیست‌بوم فناوری سلول‌های بنیادی هر روز دستاوردی تازه برایمان دارد. فعالان فناور در تلاش برای خودکفایی کشور هستند و به عنوان مثال مــاده کربودی ایمید محلول در آب یــک ماده شیمیایی بسیار پراســتفاده در صنایع پزشکی، شــیمی و بیوتکنولوژی اســت که برای اتصال مولکول‌های زیسـتی از جمله پروتئین‌ها، پلیمرها و داروها به ســطح یک بســتر یا یک داربست استفاده می‌شــود. فرایند بومی‌سازی این ماده نیز با موفقیت توسط یک شرکت فناور پایان یافته است و به‌زودی وارد بازار می‌شود.

برای شتاب‌بخشی به حوزه تولید محصولات وابسته به علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی، هدف‌گیری برای کوتاه نمودن مسیر تحقیق به بازار بوده است. در این راستا برای ترغیب دانشگاهیان و متخصصین به تأسیس شرکت‌های دانش‌بنیان و حمایت از این شرکت‌ها برای بومی‌سازی فناوری‌ها و زیرساخت‌های ضروری مورد نیاز، گام‌های اولیه برای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان برداشته است.

به دنبال توسعه زیرساخت‌های قانونی برای تجاری‌سازی محصولات، بخشی از پژوهشگران ایرانی، ایده‌پردازان جوان و شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی توانستند با حمایت‌های مالی و معنوی ستاد، محصولات خود را تجاری کنند؛ در حالی که در سال 1392 تنها دو شرکت دانش‌بنیان در حوزه سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی مشغول به کار بودند، این تعداد در سال‌های بعد با توجه به بهبود قوانین و سیاست‌های تشویقی ستاد رشد قابل توجهی داشت و تا پایان شهریور 1399 به 163 شرکت افزایش یافت. با قانونمند شدن بحث تولید در این حوزه، تعداد افراد علاقمند به تاسیس شرکت‌های دانش‌بنیان که به پیمودن مسیرهای قانونی امیدوار شده بودند، افزایش یافت و در سال‌های اخیر شاهد جهش چند برابری تعداد شرکت‌ها در این حوزه بودیم.