زیست فناوری، سلامت و فناوری های پزشکی

دکتر عیسی کهن در خصوص این طرح گفت: این قرارداد با اعتبار یک میلیارد و دویست میلیون ریال بین دانشگاه حکیم سبزواری و یکی از شرکت‌های صنعتی منعقد شده و مطالعات آن طی مدت دو سال و نیم (سی ماه) انجام خواهد شد.

عضو هیأت علمی گروه زیست شناسی دانشگاه حکیم سبزواری افزود: گیاه سانسوریا با نام علمی Sansevieria trifasciata به عنوان یک گیاه زینتی و آپارتمانی شناخته می شود که هوا را تصفیه می کند، رشد آرامی دارد و جزو گیاهان همیشه سبز و چندساله مقاوم است و با نیاز آبی کم نگهداری بسیار آسانی دارد. از این رو سانسوریا مورد استقبال عموم مردم بوده و بازار تجاری مناسبی در ایران و جهان دارد. تکثیر این گیاه از طریق قلمه برگ، ساقه زیرزمینی، پاجوش و حتی خوابانیدن برگ امکان پذیر است. اما سرعت رشد پایین، از دست دادن ویژگی‌های گیاه والد و پایداری کم صفات والدی مانع استفاده از این روش ها برای تکثیر تجاری این گیاه می شود. از این رو استفاده از تکنولوژی کشت بافت گیاهی برای تکثیر این گیاه لازم و ضروری است.
وی با اشاره به اینکه طیف گسترده ای از فناوری ها به منظور افزایش بهره وری تولیدات گیاهی و بعنوان ابزاری برای کمک به مطالعه علوم گیاهی پدید آمده اند که تحت عنوان بیوتکنولوژی گیاهی (زیست فناوری گیاهی) شناخته می شوند، افزود: کشت بافت گیاهی از ارکان مهم فناوری زیستی به عنوان یکی از علوم پیشرفته دنیا به‌شمار می‌آید که در یک محیط مصنوعی با ایجاد شرایط مشابه محیط طبیعی، زمان تکثیر گیاهان را به حداقل ممکن رسانده و سالم ترین و مرغوب ترین محصولات را عرضه می کند.

دکتر کهن تصریح کرد: با استفاده از تکنولوژی کشت بافت گیاهی می‌توان تعداد زیادی پایه گیاهی جدید و عاری از بیماری در مدت زمان کوتاه تولید کرد که انبوه گیاهان تولیدشده ساختار ژنتیکی یکسان دارند و از نظر تجاری کیفیت پایدار برای محصول را تضمین می کنند. وی افزود: از مزایای دیگر کشت بافت امکان دستکاری های ژنتیکی مفید و تولید واریته های جدید بازارپسند است. در مقابل در روش های سنتی مشکلاتی نظیر محدودیت گیاه مادری و زمان زیاد برای تولید پایه جدید همچنان پابرجا است.
راهبردهای اصلی اغلب شرکت های فعال در حوزه کشت بافت گیاهی در جهان، تولید پایه های اولیه، فروش پروتکل های تجاری شده کشت بافت، تکثیر سریع ارقام جدید و تجاری (باغی، زراعی، داروئی، زینتی) به روش درون شیشه (in vitro)، تولید بذر مصنوعی، ازدیاد گیاهانی که تکثیر کند دارند، تولید گیاهان (پایه، نهال) عاری از آلودگی و مشابه والد مادری، حفظ ذخایر ژنتیکی گیاهی در حال انقراض است که به یک صنعت چند میلیارد دلاری برای گلخانه ها و مراکز تجاری در سراسر جهان تبدیل شده است.
عضو هیأت علمی گروه زیست شناسی دانشگاه حکیم سبزواری ادامه داد: در این طرح کشت بافت گیاه سانسوریا با استفاده از غلظت های متغیر هورمون های گیاهی و براساس آنالیزهای آماری پیشرفته مدل سازی در دستور کار قرار دارد. هورمون های معمول گیاهی نظیر اکسین و سیتوکنین برای تمایز زدایی، القای کالوس و تمایز ریشه و ساقه به کار خواهند رفت. نظر به استفاده تجاری از پروتکل نهایی، نتایج پژوهش بهینه سازی شده و تمرکز ما بر کاهش دوره باززایی گیاهچه های جدید با حفظ صفات والدی است. محصول نهایی پروتکل قابل تکرار در محیط آزمایشگاهی خواهد بود که منجر به تولید گیاهچه های جدید از قطعات جداکشت گیاه والد سانسوریا می شود.

بر اساس اعلام وزارت علوم، وی خاطرنشان کرد: علاوه بر ارائه پروتکل بهینه سازی کشت بافت گیاه سانسوریا، خدمات مشاوره ای لازم برای اجرای این پروتکل، انتقال گیاهچه ها به محیط تطابق پذیری، انتقال به گلخانه و پرورش نهایی به کارفرما ارائه خواهد شد.