زیست فناوری، سلامت و فناوری های پزشکی

صادرات نخستین محموله کیت تشخیص کرونا به کشورهای آلمان و ترکیه

 رییس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری درباره توان بالای دانش‌بنیان‌های ایرانی برای مبارزه با کرونا، می‌گوید: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عنوان یکی از ارکان تسهیل‌گر در حوزه توسعه دانش، فناوری و نوآوری در کشور وظیفه ذاتی و حاکمیتی خود را بر این مبنا قرار داده که از جامعه علمی و فناوری کشور حمایت کند.

وی می‌افزاید: معاونت علمی و فناوری این کار را با ایجاد و توسعه پلتفرم شرکت‌های دانش‌بنیان و کسب‌وکارهای نو و یا استارتاپ‌ها انجام می دهد. در مواجهه با بیماری کرونا هم بلافاصله با شروع شیوع آن، کمیته علمی کرونا را با تعامل مستقیم وزارت بهداشت، درمان و آموزشی پزشکی کشور تشکیل داد.

به گفته قادری‌فر، معاونت علمی و فناوری با ایجاد این کمیته وظیفه خود را در حمایت از فناوران و نوآورانی که برای مقابله با شیوع گسترده و درمان این بیماری مورد نظر کشور است را انجام داد و این مسؤولیت توسط معاون علمی و فناوری رییس جمهوری به ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی سپرده شد.

وی ویروس کرونا را یک پدیده زیست فناورانه و بیولوژیک می داند و به همین دلیل ستاد توسعه فناوری‌های زیستی معاونت علمی را مسوول شناسایی توانمندی های دانش بنیانی مقابله با این ویروس معرفی می کند. به گفته قادری‌فر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری به عنوان دبیرخانه کارگروه علمی از شرکت‌های دانش‌بنیانی که توانایی ارائه راهکارهای خلاقانه، هدفمند و محصولات را در سه حوزه پیشگیری،‌ تشخیص و درمان کرونا دارند را حمایت می‌کند.

وی ادامه می دهد: در حال حاضر نخستین محموله کیت‌ تشخیصی بر پایه الایزا که یک محموله ۴۰ هزار عددی بود به کشور آلمان صادر شده است و اوایل هفته گذشته هم یک محموله به ترکیه صادر شد.

به گفته قادری‌فر، این موضوع نشان‌دهنده این است که ما ظرفیت‌های بالقوه‌ای در حوزه مقابله با کرونا توسط شرکت‌های دانش‌بنیان شکوفا کردیم که منجر به توسعه بازار صادراتی برا‌ی آنها شده است. ما حتما در عرصه صادرات محصولات دانش‌بنیانی که به تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسیده باشد و مازاد تولید داشته باشیم قطعا به گسترش صادرات محصولات این فناوران خواهیم پرداخت.

رییس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در ادامه بیان می کند: در حال حاضر کشور بزرگی مانند آمریکا و بعضی از کشورهای اروپایی از کمبود ونتیلاتور خبر می دهند که در این بین محققان ایرانی و شرکت‌های دانش‌بنیان با تیراژ حداقل ۳۰ دستگاه در روز و ۹۰۰ دستگاه در ماه موفق شدند این دستگاه را بر پایه آخرین استانداردهای روز دنیا تولید و فناوری ایرانی و کالای ایران ساخت پزشکی ایرانی را در خدمت درمان بیماران بر پایه استانداردهای روز دنیا قرار دهند.

وی همچنین تاکید می کند: در حال حاضر کشور در تولید انواع وسایل مورد نیاز برای پیشگیری از شیوع ویروس کرونا به اشباع رسیده و خوشبختانه مراحل بالینی تست‌های پلاسمای کرونایی نیز مثبت اعلام شده است.

تحقق هزاران تست بالینی در حوزه بیماری کرونا

سورنا ستاری معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز معتقد است با تلاش‌های جمعی، اتفاقات بسیار خوبی در حوزه ساخت تجهیزات جدید در عرصه مبارزه با کرونا در کشور افتاده است.

وی ادامه می دهد: ما در حوزه تولید تجهیزات پزشکی معتبر نظیر ونتیلاتور و دستگاه‌های مختلف اتاق عمل، کیت‌های تشخیصی الایزا شاهد تحولات فوق العاده‌ای در کشور هستیم به طوری که این شرکت‌ها اکنون تاییدیه‌های لازم را دارند و می‌توانند محصولات خود را حتی به اروپا صادر کنند.

به گفته ستاری، با تولید انبوه شرکت‌های دانش بنیان در زمینه ماسک، مواد ضدعفونی نیز در حال حاضر همه بخش‌های تولید را در داخل کشور در اختیار داریم و مشکلی در این زمینه وجود ندارد.

رییس بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: در تولید کیت تشخیصی سلولزی ظرفیت تولید یک‌میلیون عدد در روز در کشور وجود دارد و در تولید کیت تشخیصی PCR نیز ماهانه ۱.۵ میلیون ظرفیت تولید فراهم است که ضمن تأمین نیازهای وزارت بهداشت بخشی از آن صادر می‌شود.

ستاری همچنین می گوید: در کنار تامین تجهیزات پزشکی، کیت، ماسک و دارو همزمان با اوج‌گیری در اسفندماه، کسب‌وکارهای نوپا و آنلاین شروع به ارائه خدمات گسترده در حوزه‌های مختلفی مانند سلامت آنلاین، ورزش، آموزش آنلاین، دورکاری، تولید محتوا، سرگرمی و گردشگری آنلاین، فروشگاه‌های آنلاین، حمل‌ونقل، نوآوری‌های اجتماعی آنلاین و ارائه راه حل‌های فناورانه برای حوزه تندرستی کردیم. توسعه این پلتفرم‌ها باعث شد، بخش زیادی از نیازهای مردم در دوران کرونا و در خانه بمانیم برای پاسخ به اوقات فراغت و نیازهای روزمره از طریق پلفترم‌های فضای مجازی پاسخ داده شود.

معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری با بیان اینکه ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان موجب شده است بتوانیم به خوبی در مقابل کرونا مقاومت کنیم، بیان می کند: این دستاوردها حاصل کمک و فعالیت صدها مرکز پژوهشی، شرکت دانش‌بنیان و دانشگاهیان بوده و خوشبختانه صدها طرح پژوهشی و هزاران تست بالینی در این زمینه محقق شده است.

به گفته وی، نتیجه این طرح‌ها موجب شده است امروز نسبت به بیماری کرونا و راه‌های درمان آن به شناخت خوبی دست یابیم و علاوه بر آن، همه تجهیزات پزشکی لازم را نیز توسط شرکت‌های دانش‌بنیان در داخل تولید کنیم.

صدور بیش از ۷۰ مجوز برای انجام مطالعات بالینی کرونا

دکتر مصطفی قانعی رئیس کمیته علمی ستاد کرونا و دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز معتقد است: با وجود مشکلاتی که کرونا به وجود آورد کمترین کشوری را سرغ داریم که با ورود کرونا و نیاز به اقلام حفاظتی و کیت‌های تشخیصی ظرف دو ماه به کشور صادرکننده کیت و اقلام حفاظتی تبدیل شود که این موضوع نوید بخش این است که در آینده نیز توسط دانشمندان حمایت می‌شود.

به گفته قانعی، تاکنون بالغ بر ۷۰ مجوز برای انجام مطالعات بالینی صادر شده است و نتایج آنها به تدریج وارد کمیته علمی می‌شود و کمیته تصمیم می‌گیرد که نتیجه نهایی چه خواهد بود.

وی ادامه می دهد: اقدامات و مطالعات برای واکسن کرونا در حال انجام است، و اگر در دنیا واکسن تولید شود ما از دنیا عقب نخواهیم بود، برخی تحقیقات در میزان کاهش زمان بستری بیمار اثر خوبی داشته است. در بخش تحقیقات اقدامات پیشگیری کننده از پیشرفت بیماری در حال انجام است تحقیقاتی مانند سلول درمانی و پلاسما درمانی در کمیته علمی کرونا مطرح شد ولی هنوز برای وارد شدن به پروتکل کشوری نیاز به تحقیقات بیشتری داریم.

صادرات تولیدات کرونایی به کشورهای دیگر

پرویز کرمی دبیر ستاد فرهنگسازی اقتصاد دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری نیز درباره دستاوردها و فعالیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان در مواجهه با بحران کرونا می‌گوید: پیش‌بینی‌ها بر این است که تا پاییز این روند آرام و کند شده و وضعیت با ثباتی را در کشور داشته باشیم و بعد از آن نیز سناریوهای مختلفی پیش‌رویمان باشد.

وی ادامه می دهد: کرونا برای کشورها از جمله کشور ما زحمت، رنج، کسادی بازار و برای برخی از دست دادن عزیزان را باعث شد و بحران ایجاد کرد اما از جهاتی نیز این تهدید فرصت‌های بسیاری را پدید آورد، از اعتماد به نفس ملی گرفته تا روزآمدی پروتکل‌های پزشکی، از توجه به زیرساخت‌های کشور گرفته تا کشف استعدادهای خارق العاده در بیوتکنولوژی و هوش مصنوعی.

کرمی معتقد است که نباید فراموش کنیم که در دوران همه‌گیری کرونا شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌های بزرگ توانمندی‌های خود را بروز دادند و کمک‌های بسیار خوبی برای مردم و کشور به ارمغان آوردند؛ به طوری که موضوع دانش بنیان‌ها و توانمندی‌های آنها اصطلاحاً در این ایام نقل محافل و مجالس ویژه بود.

دبیر ستاد فرهنگسازی اقتصاد دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری همچنین بیان می کند: در این ایام کرونایی شاهدیم که شرکت‌های دانش‌بنیان در دید مردم و مسؤولان بسیار جلوه‌گری‌ کرده‌اند. به طوری که مقام معظم رهبری به واسطه شناخت دقیق و عمیقی که از دانش بنیان‌ها دارند ضمن توجه دادن مسؤولان و مردم به فعالیت‌ها و اقدامات شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه پیشگیری‌، تشخیص، درمان، تولید و تجهیزات پزشکی و داروهای لازم فرمودند که ای بسا ایران خیلی زودتر از پیش بینی‌ها به واکسن کووید۱۹ دست یابد.

به گفته کرمی، شرکت‌های دانش‌بنیان ما می‌توانند در مدت زمان ۲۰ روز کیت‌‌ تشخیص کرونا یعنی بیماری و ویروسی که تا به حال در جهان سابقه نداشته را مطابق با استانداردهای بین‌المللی به تولید برسانند. حال اگر شرکت‌های دانش‌بنیان، استارتاپ‌ها و شتاب‌دهنده‌‌های ما توانایی خود را در عرصه جهانی به نمایش می‌گذارند به واسطه پشتوانه غنی علمی و فناوری‌ است که ایران طی این سال‌ها آن را درون خود پرورش داده است. ما چندین طرح را در حوزه پیشگیری، تشخیص و درمان و تولید واکسن مورد حمایت قرار دادیم و با شرکت‌هایی که در توسعه و تولید واکسن و داروها فعالیت می‌کنند، قراردادهایی بسته‌ایم.

دبیر ستاد فرهنگسازی اقتصاد دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری اضافه می‌کند: در حوزه پیشگیری ملزومات مصرفی مانند دستکش لاتکس، ماسک‌های سه‌لایه، N95، N99 و خطوط تولید نیاز بود که هرچه سریع‌تر مجوزهای کیفی برای این لوازم گرفته می‌‌شد، کارهای اداری، مجوزها، آیین‌نامه‌ها و بخش‌نامه‌هایی که باید پالایش می‌شدند و برخی نیز باید در سطح ستاد ملی کرونا بررسی می‌شدند که معاونت علمی در این حوزه ورود کرد.

کرمی ادامه می دهد: البته برای مواد ضدعفونی‌کننده دست و سطوح، طرح‌های کلان فناوری که در تولید خط تولید ماسک‌ سه لایه جراحی و نانو کاربرد دارند، حمایت از ساخت چندین نوع دستگاه که در حوزه ضدعفونی چه برای بخار آب اکسیژنه پلاسمایی یا UV لازم بود نیز معاونت علمی وارد شد تا به این شرکت‌ها کمک کند.

وی می‌گوید: در حوزه تولید کیت‌های تشخیصی و سریع‌الاستخراج، سرلوژی، پلاسمایی یا کیت‌هایی که به هر نوعی جامعه و بخش بهداشت به آن نیاز داشت تلاش کردیم تا نیاز را شناسایی و کمک‌های لازم برای تولید و ساخت آنها صورت گیرد. در حوزه تجهیزات پزشکی نیز می‌توان به حمایت از توسعه پلتفرم‌های تحلیل کلان داده‌ها بر پایه هوش مصنوعی، دستیار هوشمند تحلیل تصاویر پزشکی و سی‌تی‌اسکن اشاره کنیم که به تولید دستگاه‌های آزمایشگاهی مانند سانتریفیو‌ژهای لازم، الایزرها، دستگاه‌های دوربین حرارتی، ساخت دتکتورسی‌تی‌اسکن‌ها و تولید دستگاه سی‌تی‌اسکن منجر شد.

کرمی همچنین بیان می کند: تجهیزات هایتکی مانند ساخت ونتیلاتورها، بای‌پپ، دستگاه‌های اتاق عمل، آی‌سی‌یو، داروهای ضدویروس یا هر دارویی که در جامعه جهانی مطرح می‌شد زیست بوم فناوری به سرعت این تجهیزات و داروها را در داخل ایران نمونه‌سازی، طراحی و به تولید انبوه می‌رساند که اینها ثمره کار و تلاش و توان شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه بایوتکنولوژی است.

به گفته دبیر ستاد فرهنگسازی اقتصاد دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری، در این حوزه، زیست فناوری به خوبی درخشید و ما متوجه توان زیست‌بوم حوزه بایوتکنولوژی و زیست فناوری کشور شدیم به طوری که در منطقه قدرت اول هستیم. هیچ دارو، واکسن یا الزامات مورد نیاز و پروتکلی نیست که مورد نیاز کشور باشد و این زیست بوم نتواند این کار را در کنار تولید دستگاه‌های تجهیزات پزشکی آماده کند و تحویل جامعه بدهد.

کرمی در ادامه یادآوری می‌کند: در این حوزه شرکت‌های دانش‌بنیانی داشتیم که در حوزه مطالعات بالینی و کارآزمایی پزشکی وارد شدند، هزاران نوع تست، هزاران ساعت تحقیق مطالعات بالینی روی موضوعات مختلف دارویی و پروتکل‌های بهداشتی انجام شد و تمام اینها ماحصل کمک و توان شرکت‌های داش‌بنیان در حوزه‌های مختلف بود.

وی به صادرات محصولات دانش‌بنیان در حوزه مقابله با کرونا اشاره می کند و می‌گوید: در حوزه تولید ملزوماتی که در حوزه پیشگیری، درمان، دارویی و استارتاپ‌های مختلف اقدامات و فعالیت‌‌هایی را برای کشور داشتند لازم بود که در وهله اول نیاز کشور را برطرف کنند تا بعد از تولید انبوه و رفع احتیاجات جایگاه خوبی برای صادرات فراهم شود که در این بین با همکاری کارخانجات و شرکت‌های داش‌بنیان در حوزه تولید و تجهیزات این ملزومات مجوزها اخذ شد. و این شرکت‌ها اقدام به صادرات کردند.

به گفته کرمی، در حوزه خط تولید ماسک، ژل‌،‌ مواد ضدعفونی‌کننده، تجهیزات و لوازم پزشکی و آ‌زمایشگاهی صادرات خوبی به کشورهای اروپایی، آسیای جنوب شرقی، همسایگان و کشورهای اطراف مانند پاکستان، فیلیپین، هند، ارمنستان، سوریه، نیجریه، قطر ، روسیه، مقدونیه، لهستان، ایتالیا، آلمان، رومانی، اتریش، اسپانیا، اکوادور، برزیل، ونزوئلا، بلاروس، عراق، ترکیه، اندونزی و عمارات داشته‌ایم.

دبیر ستاد فرهنگسازی اقتصاد دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری در ادامه بیان می کند: در زمینه استارتاپ‌هایی که در حوزه مسائل اجتماعی و آنلاین می‌توانند به معاونت علمی کمک کنند ورود کردیم و برنامه خوبی ارائه دادیم. آموزش و فروشگاه‌های آنلاین را نیز داشتیم، مسؤولیت اجتماعی و نوآوری‌های اجتماعی را هم در دستور کار قرار دادیم.

به گفته وی، حمایت از حمل‌ونقل آنلاین کالا، تولید محتوا، سرگرمی و توریسم آنلاین و ورزش آ‌نلاین را در معاونت علمی و فناوری دنیال کردیم که در قالب ۵ برنامه نوع این حمایت‌ها را افزایش دادیم و کمک کردیم در زمانی که مردم نیاز دارند در خانه بمانند و فاصله اجتماعی را رعایت کنند مشکلی نداشته باشند؛ حتی افراد می‌توانستند بدون اینکه به آزمایشگاه، داروخانه یا مطب بروند از طریق سلامت آنلاین رفع نیاز کنند. کرمی ادامه می دهد: در حوزه آموزش‌های آنلاین پلتفرم‌های خوبی در کشور شناسایی کردیم که با کمک سخت‌افزاری افزایش پهنای باند، زیرساخت‌ها و موارد دیگر کمک کردیم که بتوانند به مدارس، دانشگاه‌ها و کشور خدمت‌رسانی کنند و در حوزه حمل و نقل آنلاین نیز به دلیل وجود زیرساخت‌ها تسهیل‌گری‌هایی صورت گرفت.

وی همچنین تاکید می کند: شرکت‌هایی داشتیم که با شیوع ویروس کرونا آسیب‌های جدی دیدند و در کسب‌وکارشان دچار مشکلات عدیده‌ای شدند و معاونت علمی تلاش کرد تا این شرکت‌ها پابرجا بمانند. حمایت‌هایی از جمله تسهیلات مالی کم‌بهره، تامین زیرساخت‌های فنی، حمایت از تبلیغات شبکه‌های اجتماعی و تلویزیونی و حمایت از بازاریابی دیجیتال داشتیم، ضمن اینکه تسهیل‌گر در رابطه با موانع و فعالیت‌ها با سازمان‌ها و ساختارهای دولتی نیز بودیم که اگر مشکلی سد راهشان بود را تعریف و اجرایی کنیم.