زیست فناوری، سلامت و فناوری های پزشکی

دکتر یونس پناهی در نشست مجازی هم‌اندیشی دفتر توسعه فناوری سلامت وزارت بهداشت با تاکید بر این‌که کاهش هزینه تحقیقات و درمان یکی از هدف‌های مهم ماست، گفت: یکی از راه‌های کاهش هزینه سلامت در کشور، جلوگیری از واردات مواد اولیه دارویی و تجهیزاتی است که می‌توانیم در داخل تولید کنیم. تولید داخل می‌تواند هزینه درمان و تحقیقات در کشور را کاهش دهد.

وی با اشاره به این‌که یکی از اهداف تولید داخل باید کاهش هزینه‌ها باشد، گفت: رعایت استانداردهای سلامت مسئله جدی است که باید به آن توجه ویژه داشت، باید تولیدات حوزه سلامت قابلیت رقابت با نمونه‌های خارجی را داشته باشد.

به گفته وی، قابلیت صادرات فرآورده‌های سلامت حاصل از دانش بنیان، توان رقابت و عرضه در بازارهای جهانی، کیفیت بالا، کاهش قیمت تمام شده از جمله نکات بسیار مهمی است که باید تولیدکنندگان دانش‌بنیان به آن توجه کنند.

دکتر پناهی با بیان این‌که باید از تمام ظرفیت های کشور به صورت یکپارچه بهره برداری کنیم، گفت: نباید به تحقیقات جزیره‌ای و مقطعی نگاه کنیم. تحقیقات باید مبتنی بر برنامه‌های بلندمدت باشد؛ صبر در هر مرحله تحقیقات یکی از ارکان اساسی است تا به نتایج بنیادی برسیم و از برکات آن در سطح کلان کشور بهره‌مند شویم.

دکتر پناهی افزود: آن دانشگاه و هیات علمی می‌تواند به حوزه فناوری وارد شود و اقدام به تولید فناورانه کند که در ابتدا به تولید دانش آن فناوری در قالب یک مقاله پرداخته باشد. احتمال خیلی ضعیف وجود دارد که بدون دانش علمی یک فناوری ایجاد شود و به موفقیت برسد.

معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت، با تاکید بر اینکه هدف ما تحقیقات پاسخگو و کاربردی است، گفت: اگر تحقیقی به مقاله‌ای منجر شود که نتیجه آن کاهش هزینه‌های درمان باشد، آمادگی داریم از آن به صورت ویژه حمایت کنیم.

دکتر محمدرضا منظم، رئیس دفتر توسعه فناوری سلامت، با تاکید بر لزوم ایده‌پردازی در این زمینه که چگونه تحقیقات مسئله محور و کاربردی شود؟! گفت: این به این معنا نیست که اکنون تحقیقات کاربردی نداریم، بلکه تغییر رویکرد از برنامه توسعه به برنامه تحول را باید مد نظر داشته باشیم. باید جهشی در سال جاری شاهد باشیم.

دکتر منظم با اشاره به ارزش‌آوری در خروجی‌های تحقیقات فناورانه، گفت: وقتی یک محصول اولیه در حوزه تحقیقات و فناوری داریم، هنوز ارزش بالایی ندارد. اضافه کردن ارزش به محصولات فناورانه یک اقدام بزرگی است که مغفول مانده است. یکی از دلایلی که مشتری در این مرحله برای محصولات وجود ندارد؛ این است که هنوز ارزشی ندارد. در واقع ادامه دادن تحقیقات بعد از تهیه مقاله دقیقا همین است.

رئیس دفتر توسعه فناوری سلامت وزارت بهداشت با طرح این سوال که ادامه دادن تحقیقات یعنی چه، گفت: مسیر تحقیقات باید مرحله‌ای دیده شود؛ در گام نخست محصول به یک مجوز یا استاندارد خاص یا مرحله کارآزمایی بالینی نیاز دارد تا بر ارزش آن افزوده شود. در این مرحله نمی‌تواند وام دریافت کند.

وی افزود: گام بعدی مسئله مالکیت فکری است؛ برای حفاظت از داشته هایمان در دانشگاه ها باید فکری کنیم. باید راهکاری باشد تا پتنت‌ها تجاری شود. پس از آن مرحله انتقال فناوری است، حال ما یک محصول دارای ارزش افزوده که تحت حمایت معنوی است، تولید کردیم؛ باید فرآیندی ایجاد شود، محصول یا وارد بازار شود یا منتقل شود. بخش بزرگی از محصولات ما در این مرحله قرار دارند و متوقف شدند. بخش بعدی مسیر ادامه تحقیقات تجاری سازی است باید نحوه ورود این محصول به بازار را هموار کنیم.

وی در ادامه بر شبکه سازی تاکید کرد و گفت: در برنامه تحولی ضروری است ظرفیت ها را شناسایی کنیم و با یکدیگر به اشتراک بگذاریم؛ اینکه هر دانشگاهی به صورت جزیره ای اقدام کند، نتیجه بخش نخواهد بود.

معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت نیز در پایان خاطرنشان کرد: هر مصوبه ای در گردهمایی معاونین تحقیقات و فناوری دانشگاه‌های علوم پزشکی در نشست اردیبهشت ماه داشته باشیم، در جلسه روسای دانشگاه های علوم پزشکی کشور که پس از آن برگزار خواهد شد، مطرح و مصوب خواهد شد تا همراهی کامل دانشگاه از بالاترین تا پایین‌ترین سطح را با تاکید و حمایت های مقام وزارت جلب کنیم.

بنابر اعلام روابط عمومی معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، نشست مجازی دفتر توسعه فناوری سلامت وزارت بهداشت، مقدمه ای بود برای گردهمایی معاونین تحقیقات و فناوری دانشگاه های علوم پزشکی که ۲۱ و ۲۲ اردیبهشت ماه سال جاری به میزبانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز برگزار خواهد شد.