زیست فناوری، سلامت و فناوری های پزشکی

دانشمندان دانشگاه "کمبریج" علت از دست دادن حافظه مربوط به افزایش سن و پیری را در موش‌ها یافتند. آنها در تحقیقات خود دریافتند که در آزمایش‌های آزمایشگاهی حتی می‌توان از دست دادن حافظه را در موش‌های پیر برطرف کرد. دانشمندان همواره به دنبال دلایل از دست رفتن حافظه ناشی از افزایش سن بوده‌اند. آنها یکی از این دلایل را در داربستی یافتند که سلول‌های عصبی مغز را در جای خود نگه می‌دارد. این ساختارهای غضروف مانند که "شبکه‌های پرینورونال"(PNN) نامیده می‌شوند، سلول‌های عصبی مغز ما را احاطه می‌کنند. این شبکه‌ها به شکل جالب توجهی در سن 5 سالگی در انسان پس از یک دوره که مغز طی آن یاد می‌گیرد، سازگار می‌شود و خاطرات ایجاد می‌کند، تشکیل می‌شوند.

نقش PNNها کاهش انعطاف پذیری مغز است و باعث می‌شود توانایی ایجاد خاطرات جدید در عین افزایش کارایی مغز در انجام کارهای منظم کمتر شود. به همین دلیل است که با افزایش سن، یادگیری دشوار می‌شود. زیرا PNNها در تلاشند تا مغز را بیشتر و بیشتر کارآمد کنند. این کار توسط یک ماده تشکیل دهنده PNN به نام "کندرویتین 4-سولفات" انجام می‌شود. با این حال مغز انسان ثابت نیست و پیوسته می‌خواهد خاطرات جدیدی ایجاد کند. بنابراین از ترکیب مشابهی به نام "کندرویتین 6-سولفات" استفاده می‌شود که توانایی ایجاد خاطرات و یادگیری چیزهای جدید را بهبود می‌بخشد.

مغز با افزایش سن، تعادل این دو ترکیب را حفظ می‌کند، اما با این حال، "کندرویتین 4-سولفات" افزایش می‌یابد و توانایی ایجاد خاطرات جدید را کاهش می‌دهد. پروفسور "جیمز فاوست" و تیم محققان وی در مرکز ترمیم مغز "جان ون گیست" در دانشگاه "کمبریج" همراه با دکتر "جسیکا کوک" و تیم وی در دانشکده علوم پزشکی دانشگاه "لیدز" همکاری کردند تا بررسی کنند که آیا از تغییر میزان کندرویتین سولفات‌ها می‌توان برای بهبود حافظه سازی در سنین بالا استفاده کرد یا نه.

آنها برای مطالعه خود از موش‌های 20 ماهه استفاده کردند که موش‌های پیری محسوب می‌شوند. محققان سپس آنها را تحت آزمایش‌های مختلف برای مشاهده ظرفیت حافظه‌سازی قرار دادند و آنها را با موش‌های 6 ماهه مقایسه کردند. همانطور که انتظار می‌رفت، موش‌های 6 ماهه در کارهای حافظه سازی عملکرد بهتری داشتند. محققان سپس با استفاده از یک ویروس، PNN موش‌ها را آلوده کرده و میزان "کندرویتین 6-سولفات" را در آنها افزایش دادند. دکتر "کوک" از دانشگاه "لیدز" گفت: ما در هنگام درمان موش‌های مسن با این روش درمانی نتایج قابل توجهی را مشاهده کردیم. حافظه و توانایی یادگیری تا سطحی بازیابی شد که در موش‌های بسیار جوان‌تر نیز مشاهده نمی‌شد. پروفسور "فاوست" از دانشگاه "کمبریج" نیز گفت که مولکول‌ها و ساختارهای مغز انسان و جوندگان یکسان است. بنابراین مکانیسمی مشابه می‌تواند در انسان نیز کارایی داشته باشد.

البته طبق گفته محققان، نیازی به آلوده کردن PNN انسان به ویروس نیست و یک داروی خوراکی که مجوز استفاده انسانی را برای سایر بیماری‌ها دریافت کرده است نیز می‌تواند این وظیفه را انجام دهد. محققان قبلاً از آن در مطالعات روی موش‌ها استفاده کرده‌اند و اکنون معتقدند که می‌تواند از دست دادن حافظه مربوط به پیری را نیز معکوس کند. این تیم در حال حاضر در تلاش است تا ببیند آیا این درمان می‌تواند برای بیماری آلزایمر نیز مؤثر باشد یا خیر. این مطالعه در مجله Molecular Psychiatry منتشر شده است.