زیست فناوری، سلامت و فناوری های پزشکی

دکترامیر اسماعیل ثقفی‌نیا مدیرعامل درسا دارو در گفت و گو با روابط عمومی ستاد توسعه زیست فناوری در ابتدا به معرفی این شرکت پرداخت و در ادامه مشکلات صنعت دارویی کشور را تشریح نمود:

درسا دارو از دل مدل تحقیقاتی موسسه توان بیرون آمده است. توان، یک موسسه دانش بنیان است که هدف از ایجاد آن ارائه خدمات به صنایع با بهترین کیفیت، به عنوان حلقه ارتباطی بین صنعت و دانشگاه در جذب پروژه‌های دانشگاهی از یک طرف و شناسایی نیازهای صنعت از طرف دیگر و فراهم آوردن امکانات لازم جهت اجرای آن بوده‌است.

در واقع این موسسه به شرکت­هایی که درک صحیحی از بازار ندارند کمک می‌کند تا بتوانند بر مشکلاتی که بر سر راهشان دارند فائق شوند و پیش بروند. موسسه توان به دنبال این بوده‌است که بررسی کند در صنعت داروسازی به چه چیزهایی نیاز داریم.

شرکت درسا دارو در سال ۱۳۷۸ با هدف خدمت به نظام سلامت و تولید داروهای مورد نیاز و ضروری کشور با نگرش نوآوری و کیفیت محوری به منظور دسترسی پزشکان و بیماران به مهمترین داروهای مورد نیاز، تاسیس گردید.  یکی از بزرگترین افتخارات این شرکت، حاصل تلاش چندین ساله تیم‌های تحقیقاتی درسا دارو با همکاری اساتید برجسته دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و صنایع مرتبط، سنتز ماده اولیه دارویی نیتروگلیسرین و همچنین تولید انبوه قرص پیوسته رهش نیتروگلیسرین با برند دروکانتین با بسته بندی منحصر به فرد بلیستر فویل آلومینیومی در سال ۱۳۸۸ و همچنین فرآورده دانش‌بنیان یدوفولیک در سال ۱۳۹۵ می‌باشد. داروی قرص‌های زیرزبانی نیتروگلیسرین که در بیشتراوقات فقط "زیرزبانی" یا TNG خوانده می‌شوند از جمله داروهایی هستند که بیماران قلبی با آن آشنایی زیادی دارند.

مورد اصلی مصرف این دارو درد قفسه صدری، نارسایی احتقانی قلب و درمان سکته حاد قلبی است. این دارو یک داروی سریع‌ الاثر است که به سرعت باعث گشاد شدن عروق کرونر قلب و در نتیجه افزایش جریان خون در این عروق می‌‌شود و باعث افزایش جریان خون از طریق عروق جانبی به نقاط کم خون می‌‌شود. علاوه بر آن، مصرف اکسیژن ماهیچه‌ی قلب را کاهش می‌‌دهد و در مجموع سعی می‌کند از نیاز اکسیژنی قلب بکاهد و در عین حال اکسیژن لازم را به قلب برساند تا بافت قلب دچار آسیب نشود. به این ترتیب درد قلبی کاهش می‌یابد، برون ‌ده قلب زیاد می‌شود و فشارخون پایین می‌آید.

 شرکت درسا دارو از معدود شرکت‌های دارویی می‌باشد که با رعایت اصول و استانداردهای تولید محصولات دارویی موفق به اخذ گواهی استقرار اصول بهینه تولید (GMP) در محصولات دارویی (جامدات عمومی- سوسپانسیون پودر خشک) و همچنین تولید گرانول نیتروگلیسرین آماده پرس ۱/۶ % قرص پیوسته رهش (cGMP) براساس آخرین استاندارد بین المللی PIC/S از سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت گردیده است. همچنین شرکت درسا دارو در سال ۱۳۹۳ پس از طی مراحل متعدد ارزیابی، از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عنوان شرکت دانش بنیان برگزیده گردید. تعداد محصولات دارویی این شرکت به بیش از ۳۵ قلم در اشکال دارویی قرص، کپسول و پودر برای سوسپانسیون خوراکی رسیده‌است که با توجه به خط مشی حاکم بر شرکت همچنان رو به افزایش می‌باشد.

یکی از مشکلاتی که کشور ما و مادران ما در بعضی مناطق کشور داشتند کمبود ید بود. در درسا دارو تلاش کردیم این مشکل را برطرف کنیم و قرص یدوفولیک را تولید کردیم. قرص یدوفولیک ترکیبی منحصر به فرد از اسید فولیک و ید می‌باشد که این ترکیبات در دوران پیش از بارداری، حین بارداری و شیردهی از مهمترین مواد مغذی لازم و ضروری برای رشد سیستم عصبی، بینایی و شنوایی جنین و نوزاد می‌باشند. از آنجا که خیلی از کشورها در جهان با کمبود ید مواجه هستند این دارو بازار خوبی در جهان دارد. 

داروهایی که برای زنان باردار تولید می‌کنیم متناسب با نوع تغذیه و رژیمی که دارند طراحی می‌شوند. در تمام شرکت‌های داروسازی در دنیا متناسب با زنان سرزمین خودشان داروهای زمان بارداری را طراحی می‌کنند و ما هم دقیقا با بهترین تکنولوژی‌ها دارویی مثل آی ویتا را تولید کرده‌ایم که از 17 ماده موثره برای تولید آن استفاده کرده‌ایم. البته این دارو را هنوز وارد بازار نشده‌است.

در شرکت درسا دارو 182 نفر مشغول به کار هستند. تعداد قابل توجهی از این افراد دارای مدرک دکترا هستند. ما همچنین دانشکده‌ای را تاسیس کردیم که افراد پس از طی مراحل آموزشی، حائز درجه فوق دیپلم در دو رشته تولید دارو و کنترل کیفی می‌شوند. این اتفاق برای اولین بار در کشور انجام گرفت و می‌تواند برای شرکت‌های دانش بنیان دیگر به عنوان یک ایده خیلی خوب استفاده شود. البته فرایندی که برای این موضوع طی کردیم بسیار دردناک بود. خیلی‌ها فکر می‌کردند این کار موازی کاری است و بعدها این افراد می‌توانند ادامه تحصیل دهند و به عنوان رقیب به حساب بیایند.

182 نفر مجموعا در این دانشکده درس خواندند و به طور میانگین برای هر نفر 3 میلیون تومان هزینه کردیم، بازرس‌های شرکت‌های دانش بنیان هم کار ما را تایید کردند اما در نهایت ما برای این کار جریمه شدیم. این یک اتفاق بسیار دردناک بود که همه ما را شوکه کرد.

داروسازی در ایران به مرحله تلظی رسیده است

صنعت داروسازی مولود انقلاب است. به هیچ عنوان قبل از انقلاب صنعت داروسازی در ایران وجود نداشت و فقط چند شرکت معدود کار بسته بندی را انجام می‌دادند. داروسازی در ایران را می‌توان به عنوان یک یافته تمدنی به حساب آورد. اما متاسفانه این یافته تمدنی به دو دلیل بزرگ در حال نابودی است. دلیل اول بحث طرح تحول سلامت است. بودجه‌ای که برای طرح سلامت پیش بینی شده بود با بودجه‌ای که در واقع مصرف شد تفاوت چشم گیری دارد. در واقع بودجه پیش بینی شده دو هزار میلیارد تومان بود در حالی که در اجرا بیشتر از هشت هزار میلیارد تومان بودجه مصرف شده‌است.

شرکت‌های داروسازی نظیرما مجبور هستند وام بگیرند تا مهر تاییدی بر این طرح باشند! برگشت سرمایه‌ی ما از 3 ماه به چهارصد روز رسیده است و این فقط به معنای زیان دادن است و هنگامی که صنعتی ضرر بدهد سرمایه گذاران از آن صنعت فرار می‌کنند و انگیزه­ای برای سرمایه گذاری نخواهند داشت. اگر شرکت‌های داروسازی داخلی تعطیل شوند مطمئن باشید که واردکنندگان، قیمت خودشان را افزایش می‌دهند. هرچند در حال حاضر قیمت داروهای مشابه خارجی به طور میانگین هفت برابر داروهای داخلی است. باید اعتراف کرد صنعت داروسازی به مرحله تلظی رسیده‌است. اگر به صنعت داروسازی توجه نشود مرگ آن به سرعت فرا می‌رسد. این در حالی است که 97 درصد داروهای مورد نیاز کشور در داخل تولید می‌شود.

بعضی از وظایف سازمان غذا و دارو به وزارت صمت داده شده‌است و کارشناسانی در آن جا قرار داده‌اند که مدام شرکت‌ها را می‌پیچانند و امروز و فردا می‌کنند.

از آقای دکتر ستاری می‌خواهم که در صنعت داروسازی ورود کنند و به مشکلات این حوزه بپردازند. داروسازی یکی از صنایع معدودی است که ما آن را به عنوان دستاورد انقلاب و پیشرفت این کشور می‌شناسیم و نباید منتظر بمانیم که در مقابل چشمان مان نابود شود.

نکته‌ی دیگر در حوزه داروسازی دانش بنیان این است که کاری برای حفظ ارزش معنوی محصولات انجام نداده‌ایم و به راحتی محصولات ما کپی می‌شوند و میلیاردها تومان پول از دست می‌رود. واقعا باید در حوزه حفظ ارزش معنوی محصولات دانش بنیان کار جدی انجام شود.