زیست فناوری، سلامت و فناوری های پزشکی

آکنه ولگاریس؛ یک بیماری پوستی رایج در کودکان و نوجوانان است که با افزایش ترشحات چربی، کراتینه شدن فولیکول‌ها، افزایش باکتری‌ها و التهاب ایجاد می‌شود. باکتری‌های مختلفی در ایجاد التهاب و آکنه پوستی نقش دارند.

یکی از روش‌های از بین بردن عفونت‌های پوستی، استفاده از ضد میکروب‌های موضعی به صورت کرم، پماد، پودر و اسپری است. بسیاری از پژوهشگران به دلایل مختلف در پی یافتن عوامل درمانی هدفمند، بدون عوارض جانبی و با فعالیت ضد باکتریایی بالا هستند و به سمت تهیه فرمولاسیون گیاهی غنی‌شده با ترکیبات طبیعی رفته‌اند.

جلبک‌های قهوه‌ای به دلیل داشتن ترکیبات فعال متنوع، فعالیت‌های زیستی خاصی دارند که امکان استفاده اقتصادی از آن‌ها را فراهم می کند. یکی از این ترکیبات زیستی «فلوروتانین‌ها» هستند که ویژگی‌هایی مانند خاصیت آنتی‌اکسیدانی، ضد چروک، سفیدکنندگی، ضد التهاب، ضد دیابت، ضد ویروس و ... دارند. همچنین در بررسی‌ها این ترکیبات، فعالیت ضد میکروبی قوی در برابر چندین میکروارگانیسم نشان داده‌اند.

با توجه به بازار بزرگ و رقابتی محصولات آرایشی بهداشتی در جهان، می‌توان با استفاده از ترکیبات زیست‌فعال موجود در جلبک‌ها در فرمولاسیون لوازم آرایشی بهداشتی، گام موثری در تولید محصولات با کیفیت و مناسب برای پوست برداشت. بر همین اساس پژوهشگران با انجام یک مطالعه فعالیت ضد باکتریایی ترکیب فلوروتانین به دست آمده از جلبک قهوه‌ای را در برابر شش سویه باکتری مرتبط با آکنه بررسی کردند.

برای انجام این مطالعه؛ جلبک‌ها از نواحی جزر و مدی ساحل دریای عمان و خلیج فارس جمع‌آوری و به آزمایشگاه منتقل شدند. پس از عصاره‌گیری از این جلبلک‌ها، میزان فلوروتانین موجود در عصاره اندازه‌گیری و تاثیر آن را در از بین بردن باکتری‌ها مورد بررسی قرار گرفت. همچنین پژوهشگران از این ترکیبات، یک کرم آرایشی بهداشتی تهیه کردند و با اضافه کردن این ترکیبات به محیط کشت باکتری‌ها، تاثیر آن در از بین بردن باکتری‌ها بررسی کردند.

بررسی‌های این مطالعه نشان داد که اگرچه عصاره فلوروتانینی در برابر باکتری‌های مورد مطالعه فعالیت مهارکنندگی و قدرت کشندگی داشت ولی قدرت مهارکنندگی و کشندگی آن در برابر باکتری‌های S. aureus و P. aeruginosa و P. acnes بیشتر بود و این باکتری‌ها بیشترین حساسیت را نسبت به عصاره نشان دادند. همچنین مشخص شد کرم‌ حاوی عصاره فلوروتانین توانست از رشد باکتری‌های P. acnes، E. coli ،P. aeruginosa  و B. subtilis جلوگیری کند.

به گفته پژوهشگران این تحقیق؛ این نتایج نشان می‌دهد که فرمولاسیون حاوی عصاره فلوروتانینی دارای پتانسیلی برای درمان عفونت‌های باکتریایی پوستی است و می‌توان از این عصاره در محصولات آرایشی بهداشتی استفاده کرد.

در انجام این تحقیق عصمت محمدی، بهاره شعبانپور، پرستو پورعاشوری و وحیده پیام‌نور؛ پژوهشگران دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، به همراه سلیم شریفیان؛ استادیار دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار با یکدیگر مشارکت داشتند.

یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی با عنوان «فعالیت ضد باکتریایی عصاره فلوروتانینی جلبک قهوه‌ای Sargassum tenerrimum و کرم غنی شده با آن در مقابل باکتری‌های مرتبط با آکنه» در نشریه علمی پژوهشی فیزیولوژی و بیوتکنولوژی آبزیان دانشگاه گیلان منتشر شده است.