زیست فناوری، سلامت و فناوری های پزشکی

سه شنبه 17 اردیبهشت ماه با حضور معاون علمی و فناوری  ریاست جمهوری و وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور و دبیر ستاد توسعه زیست فناوری  در مرکز رشد  بهنودژن واقع در نظرآباد (استان البرز) همزمان دو شرکت دانش بنیان "پادراسرم البرز"و "ویراواکسن" از محصولات تولید شده خود در مقیاس صنعتی بهره برداری نمودند.طراحی و توسعه دانش فنی این محصولات در شتابدهنده "پرسیس ژن" صورت گرفته است که پس از جذب سرمایه گذار خصوصی از شتابدهنده خارج وضمن استقرار در مرکز رشد بهنودژن به تولید صنعتی دست یافتند.

شرکت پادراسرم که در حال حاضر تنها پالایشگاه فعال فرآورده های خونی است دو محصول پادزهر عقرب و پادزهر مار را برای اولین بار در کشور با فناوری نسل سوم ایمنی زایی و روش نوین خالص سازی با درجه خلوص بسیار بالا به کشور عرضه کرده است. هر دو محصول قبل از این با روش قدیمی نسل اول و خلوص کم در ظرفیت های پایین تولید می شدند به نحوی که بازار صادراتی کشورهای همسایه با ارزش تقریبی 100 میلیون دلار همواره متقاضی این گونه سرم ها بوده است که تنها بخش ناچیزی از آن پوشش داده شده است.

شایان ذکر است مطالعه بالینی پادزهر عقرب با نتایج مقایسه ای بسیار خوب به پایان رسیده و پس از تائید پس از مورد تائید سازمان غذاو دارو از این ماه در اختیار بیماران قرار خواهد گرفت. شرکت پادراسرم در سال 98 سه محصول مشتق از پلاسمای دیگر برای درمان مسمومیت های بوتولیسم، هاری و دیفتری تولید و به بازار عرضه خواهد کرد.

شرکت دانش بنیان "ویراواکسن" نیز با هدف تولید گروه خاصی از واکسن های دامی (ویروسی لیوفیلیزه) امروز در حالی در مراسم بهره برداری حاضر بود که با دستیابی به تکنولوژی روز دنیا و استفاده از سوش مورد تائید سازمان بهداشت جهانی دام (OIE) بیش از 30 میلیون دوز واکسن PPR  (طاعون نشخوار کنندگان کوچک) در مقیاس صنعتی تولید نموده است به نحوی که منجر به بهبود شرایط نگهداری در زنجیره سرد این واکسن حساس از دمای 20- درجه (نمونه داخلی موجود) به دمای  8-4 میگردد .این شرکت امسال دو واکسن جدید دیگر از همین دسته را با نام های اکتیما و ال اس دی برای اولین بار به کشور عرضه می نماید.

نکته قابل توجه این است که مرکز رشد بهنودژن به عنوان اولین مرکز رشد خصوصی کشور در تولید فرآورده های بیولوژیک می باشد که با هدف ایجاد زیرساخت مشترک (platform)  جهت هدایت و حمایت فکری و عملیاتی شرکت های دانش بنیان در تولید صنعتی محصولات ایجاد گردیده است .

سعید نمکی در این مراسم گفت: رئیس انجمن اقتصاد آمریکا در سال 1960 گفته بود که خرج کردن در حوزه آموزش کشورها هزینه نیست، بلکه نوعی سرمایه گذاری است؛ البته به شرطی که اثرات این سرمایه گذاری را 3 تا 5 سال بعد بتوانیم در اقتصاد کشورها اندازه‌گیری کنیم. حال خوشحالم که امروز دانشمندان این مملکت در خلق ثروت ملی نقش آفرینی می‌کنند.

وی افزود: در سال 70 که بنده معاون بهداشتی وزارت بهداشت بودم، واکسن هپاتیت را به پروتکل واکسیناسیون کشور اضافه کردیم، در آن زمان فقط شرکت‌های رازی و پاستور در این حوزه فعالیت می‌کردند.

وی با بیان این که بیش از 90 سال است که ما در منطقه، واکسن‌سازی می‌کنیم، ادامه داد: در زمانی که می‌خواستیم واکسن سازی را توسعه دهیم، آمریکایی‌ها شیطنت می‌کردند و می‌گفتند کشوری که بتواند واکسن بسازد می‌تواند بمب میکروبی درست کند، به همین بهانه یک قیمت پایینی را برای واکسن‌ها در دنیا ایجاد کردند تا تولید واکسن در کشور برای ما صرفه نداشته باشد و بعد که وابسته به واکسن تولیدی آنها شدیم، قیمت را بالا ببرند. 

نمکی افزود: من در آن زمان 20 کشور منطقه را دعوت و بحث واکسن سازی را پیگیری کردیم. در آن زمان با سرمایه بزرگی به نام پرفسور میرشمسی در بازدید از انستیتو رازی آشنا شدم که هنوز در رازی با روش نیمه صنعتی سرم مار و عقرب تولید می‌کردند. در آن زمان مرحوم میرشمسی به من گفت حتی پول خوارک اسب‌هایمان هم درنیامد. من در آن زمان ریسک کردم و برخلاف مقررات قیمت‌هایشان را 9 برابر بالا برده و 9 میلیون دلار از ارز بهداشت را به پروفسور میرشمسی دادم تا تولید برایشان بصرفد. بعد از این هم پنج بورس به نام پروفسور میرشمسی ایجاد کردیم تا دانشجویان را برای آموزش در حوزه واکسن‌سازی اعزام کنیم. اما متأسفانه انستیتو رازی آن راهی که دلم می‌خواست نپیمود.

همواره با رانت مخالف بوده‌ام

نمکی تاکید کرد: من همواره حامی تولید بودم و همیشه با رانت واردات درافتادم. البته با رانت تولید هم اگر سلامت مردم به خطر بیفتد درخواهم افتاد. من همیشه با رانت در می‌افتادم.

وزیر بهداشت با بیان این که در همان دهه‌های 70 ما 40 میلیون دوز واکسن نیاز داشتیم، گفت: یک واکسن سازی در هند را پیدا کردیم و توانستیم نیازمان را برطرف کنیم. در آن زمان خجالت کشیدم چرا ما با سابقه 100 ساله در واکسن سازی باید از یک شرکت واکسن سازی با سابقه 15 ساله واکسن مورد نیازمان را تأمین کنیم. امروز هم که برای واکسن روتاویروس و پونوموکوک کار می‌کنیم باز هم هندی‌ها و کوبایی‌ها به کمک می‌آیند. بنابراین افتخار آمیز است که در حال حاضر واکسن سازی در بخش خصوصی راه می‌اندازیم. به عنوان وزیر بهداشت این سند افتخار را در تاریخ مملکت ستودنی می‌بینیم.

حمایت از سازندگان واکسن‌ها و ضد سم‌ها

نمکی در ادامه صحبت‌های خود درباره واکسن طاعون نوشخوارگان کوچک گفت: طاعون نوشخوارگان کوچک طی دو تا سه سال گذشته بزرگترین آسیب را به حیات وحش ما زده است. سازمان دامپزشکی هم اعلام کرده بود که نتوانستیم واکسن آن را دریافت کنیم. حال باید پرسید چرا شرکت رازی آن را نساخته است. من تولید این واکسن را در شرکت دانش بنیان ارج می‌نهم و دست همه کسانی که به عرصه پراهمیت ساخت واکسن و ضد سم‌ها ورود کردند را می‌بوسم ما قطعاً از آنها حمایت می‌کنیم.

چگونگی ورود داروهای جدید به فهرست دارویی کشور

وزیر بهداشت در پاسخ به مطالبه شرکت‌های دانش بنیان مبنی بر تسهیل ورود داروهای تولیدی جدید به فهرست دارویی کشور، گفت: در هیچ کجای دنیا هر دارویی را به راحتی وارد فهرست دارویی‌شان نمی‌کنند، اگر بخواهند دارویی را وارد لیست کنند، آن را به راحتی تحت پوشش بیمه قرار نمی‌دهند؛ بلکه بازدهی اقتصادی آن و جیب‌شان را نگاه می‌کنند. من به عنوان وزیر بهداشت باید با ارزان‌ترین و مؤثرترین شیوه ممکن سلامت را اداره کنم.

نمی‌توانیم بیش از کوپن‌مان خرج کنیم

نمکی ادامه داد: در حال حاضر سهم حوزه سلامت از تولید ناخالص ملی بالای 9 است. اما باز هم سهم محدودی داریم و نمی‌توانیم بیش از کوپن‌مان خرج کنیم. و باید نظام سلامت را با کیفیت اداره کنیم. در این راستا برای ورود داروهایی جدید به فهرست دارویی کشور باید حتماً دقت کنیم و ببینیم که این دارو چقدر اثربخشی دارد و چقدر با جیب ما سازگار است.

اجازه نمی‌دهم کسی ترمز تولید داخل باشد

وی تاکید کرد: در عین حال شما باید از وزیر بهداشت انتظار داشته باشید که نظام بروکراتیک را تسهیل کند. من به هیچ کس اجازه نمی‌دهم که ترمز تولید داخل باشد. در عین حال اجازه ورود داروهایی مشابه تولیدات شما را هم نمی‌دهم. ساختار باید به گونه‌ای باشد که در نظام بروکراتیک سازمان غذا و دارو ترمزی برای تولید کنندگان نداشته باشیم.

نمکی تاکید کرد: بنده به دکتر پیرصالحی هم ابلاغ کرده‌ام که راه را به طور یکسان و مشابه برای همه تولید کنندگان باز کند. اما انتظار نداشته باشید که هر دارویی که تولید کردید راه ورودش به نظام دولتی و بیمه‌ای را باز کنیم؛ چرا که حتماً باید صرفه اقتصادی آن را بررسی کرده و اثربخشی‌اش را بسنجیم.

نمکی در حاشیه این مراسم گفت: سازمان غذا و دارو همواره کارشناسان پاکیزه و دانشمندی داشته است، اما در برخی برهه‌ها از سوی تولید کنندگان شکواییه‌ها و گزارش‌هایی داشتیم مبنی بر اینکه مراحل و پروسه صدور برخی پروانه‌ها طولانی‌تر از حد مورد انتظار است و گاهی اوقات فیلترهایی ایجاد شده و منجر به ناراحتی تولیدکنندگان می‌شود.

وی افزود: واردات دارو بیش از حد مورد انتظار است و این موضوع تولیدکننده دارو را مغموم می‌کند. ما در حال اصلاح این رویه‌ها هستیم؛ به طوریکه همه را مکلف کرده‌ایم که اولا واردات داروهای مشابه تولید داخل متوقف شود، مراحل صدور پروانه‌ها را تسریع کنیم و استانداردها را برای حفظ سلامت شهروندان در تولید داخلی تقویت کنیم؛ به طوریکه اگر محصول تولید داخل کیفیت لازم را نداشت قویا با آن برخورد شود. 

نمکی با بیان اینکه در این حوزه‌ها بیش از 50 درصد کار را انجام داده‌ایم، گفت: از روزی که بنده به وزارت بهداشت آمدم، واردات نزدیک به 100 قلم داروی مشابه تولید داخل با آهنگی ملایم متوقف شد.