زیست فناوری، سلامت و فناوری های پزشکی

سمیه کاظم نژاد گفت: این زوجین با مداخلات درمانی و تکنیک‌های پیشرفته درمان می‌شوند اما شانس باروری برخی افراد با تکرار این روش‌ها نیز همچنان زیر ۱۰ درصد است. دبیر علمی سمینار کاربرد سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی در درمان ناباروری افزود: سلول درمانی یکی از این فناوری‌های نوینی است که امروزه برای درمانی بیماری‌های مختلف مانند سرطان‌ها، هموفیلی، تالاسمی، ارتوپدی، زیبایی، دیابت، سیروز کبدی، پارکینسون و همچنین نازایی به کار می‌رود.

کاظم نژاد گفت: هم اکنون سلول درمانی برای مداوای بسیاری از این بیماری‌ها به عنوان یک پلن درمانی مطرح شده اما در برخی از حوزه‌ها مانند ناباروری، دیابت، سیروز کبدی، پارکینسون هنوز در فازهای کارآزمایی بالینی قرار دارد و باید مطالعات توسعه یابند تا وارد این عرصه شوند. وی اظهار داشت: برای استفاده از سلول‌های بنیادی باید ۴ فاکتور کلیدی انتخاب نوع سلول، شرایط جداسازی سلول، میزان دز سلول و نوع بیماری را مد نظر قرار دهیم. در انتخاب نوع سلول باید به نکاتی مانند دسترسی منبع سلول، داشتن کمترین روش تهاجمی، امکان تکرار و تکثیر توجه داشته باشیم. از سوی دیگر سلول بنیادی نباید باعث ایجاد تحریک سلول گیرنده و تومور شود. همچنین باید در این روش حداقل ملاحظات اخلاقی را رعایت کرده باشیم.

وی ادامه داد: برای جداسازی و کشت سلول‌های بنیادی و انجام کنترل کیفی تست‌ها نیز نیاز به اتاق تمیز داریم تا سلول‌ها در شرایط کاملاً ایمن به بدن فرد گیرنده تزریق شوند. میزان دز سلول نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. باید معلوم کنیم این سلول‌ها از چه طریق، چگونه و با چه میزان دوز باید به بیمار تزریق شوند. وی خاطرنشان کرد: شناخت فیزیولوژیکی بیمار، درجه و شدت بیماری نیز برای تزریق سلول‌های بنیادی اهمیت زیادی دارد. هر بیماری شرایط لازم برای استفاده از سلول‌های بنیادی را ندارد.

کاظم نژاد به منابع سلول‌های بنیادی اشاره کرد و در این خصوص گفت: هم اکنون سلول‌های بنیادی از مغز استخوان، خون محیطی، بند ناف و بافت چربی و خون قاعدگی برای درمان بیماری‌ها گرفته می‌شود. هرچند مغز استخوان از سلول‌های مزانشیمی خوبی برخوردار هستند اما برای دسترسی از این منبع باید از روش تهاجمی استفاده کنیم که خیلی آسان نیست و بیمار باید درد و رنج زیادی متحمل شود. بافت چربی نیز چنین شرایطی را دارد. همچنین تنها یکبار شانس نمونه گیری از سلول‌های بند ناف خون وجود دارد اما در هر بار عادت ماهیانه می‌توان سلول‌های بنیادی خون قاعدگی را جمع آوری کرد و امکان تکرار و تکثیر آن وجود دارد. نیاز به روش تهاجمی نیز ندارد به همین دلیل ما برای درمان ناباروری، تمرکز اصلی مان را روی این منبع از سلول‌های بنیادی گذاشته ایم. به گفته وی، هم اکنون گروه مهندسی بافت پژوهشگاه ابن سینا با استفاده از سلول‌های بنیادی خون قاعدگی برای درمان نازایی ۲ دسته از زنانی که دارای کاهش ذخیره تخمدان یا نارسایی تخمدان هستند، مطالعات بالینی انجام داده که نتایج مطلوب و خوبی نیز کسب کرده است.